Dla kogo spadek - relacja z dyżuru eksperta

* Testament własnoręczny został skradziony, ale mam jego kopię. Czy jest ona ważna?
- Nie. Kopia testamentu własnoręcznego jest nieważna. Jeśli się nie odnajdzie, dochodzi do dziedziczenia ustawowego, tak jakby testamentu nigdy nie było.
* Tata sporządził testament na dwie córki, o czym mnie, trzecią córkę, nie powiadomił. Dowiedziałam się o tym dopiero po jego śmierci w czasie sprawy sądowej. Czy siostry powinny poinformować mnie o tym fakcie wcześniej?
- Nie. Siostry miały obowiązek złożyć testament w sądzie po śmierci osoby, która go sporządziła, co uczyniły. To sąd informuje osoby zainteresowane o sprawie spadkowej.
* Mama odziedziczyła spadek z długami. Ile czasu ma na jego odrzucenie?
- Na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku, pani mama ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o swoim powołaniu do dziedziczenia (art. 1015 k.c.).
* Czy osoba niepełnoletnia może spadek odrzucić?
- Spadek odrzuca rodzic małoletniego, za zgodą sądu rodzinnego.
* Lepiej mieszkanie córce przekazać w drodze darowizny czy testamentu?
- Nie można mówić o lepszym rozwiązaniu. Darowizna powoduje, że córka staje się właścicielem mieszkania od razu z chwila podpisania umowy darowizny. Natomiast testament odnosi skutek dopiero po pani śmierci. Można go w każdej chwili odwołać lub zmienić. Darowiznę wprawdzie można odwołać, ale w wyjątkowych okolicznościach i przeważnie na drodze postępowania sądowego. Z kolei, koszt testamentu jest wielokrotnie niższy niż darowizny.
* Zamierzam spisać testament. Czy małe dziecko może być spadkobiercą?
- Tak, od chwili poczęcia dziecko może być spadkobiercą testamentowym.
* 20 lat temu ojciec przekazał mi w darowiźnie dom. Moja mama już wtedy nie żyła. Ojciec zmarł. Zostawił testament w którym uczynił mnie jedynym spadkobiercą. Mam jeszcze brata i siostrę. Czy będą oni mieli prawo do zachowku?
- Tak. Każde z rodzeństwa będzie mogło domagać się wypłaty 1/6 wartości majątku, który ojciec pozostawił. Trzeba doliczyć do majątku spadkowego wartość domu według stanu na moment dokonania darowizny i według cen z chwili ustalania zachowku (art. 994 i 995 kc.).
* Sam napisałem testament. Czy notariusz go potwierdzi?
- Testamentu własnoręcznego nie potwierdza się u notariusza ani w żadnym innym urzędzie. W kancelarii notarialnej sporządza się testament, który w całości spisuje notariusz, a spadkodawca jedynie go podpisuje. Testament własnoręczny i notarialny, to dwie odrębne formy tzw. testamentów zwykłych.
* Gdzie trzeba się starać o zachowek - w sądzie czy u notariusza?
- O zachowek występuje się przeciwko spadkobiercy na drodze postępowania sądowego. Sąd nie przyznaje go z urzędu. Niezbędny jest wniosek osoby zainteresowanej.
* Minęły dwa lata od śmierci taty. Wtedy dowiedziałem się, że cały majątek ojciec w testamencie przekazał bratu. Chcę wystąpić o zachowek. Czy mogę?
- Tak. Sprawa o zachowek przedawnia się po upływie trzech lat od ogłoszenia testamentu (art. 1007 k.c.)
* Czy siostra może żądać zachowku po zmarłym bracie?
- Nie. Ograniczony jest krąg osób uprawnionych do zachowku. Są to dzieci, wnuki, prawnuki (zstępni), małżonek i rodzice. Nie ma wśród nich rodzeństwa. A zatem siostra nie ma prawa do zachowku po swoim bracie.
* Mam nieślubnego syna, który ze mną nie utrzymuje żadnego kontaktu. I mam córkę z małżeństwa, której zamierzam cały mój majątek po śmierci przekazać w testamencie. Co zrobić, żeby mój nieślubny syn nie miał prawa do spadku po mnie?
- Może go pan w testamencie wydziedziczyć z uwagi na zanik kontaktów rodzinnych. Najbezpieczniej taki testament sporządzić u notariusza.