Archeologiczny skarb w Grodziszczu [WIDEO, ZDJĘCIA]

Archeolodzy badają te stanowisko od lat 60. ub. wieku. Wówczas pracownicy Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Świdnicy prowadzili tutaj wstępny rekonesans. Wykonano niewielkie wykopy, podczas których odkryto elementy konstrukcyjne wału drewnianego. Przez kolejne 50 lat niewiele się tu działo. Dopiero w ubiegłym roku, dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowego Centrum Nauki archeolodzy powrócili na to stanowisko i prowadzą badania.
Dlaczego akurat w tym miejscu prowadzone są badania?

- W tym miejscu, w okresie wczesnego średniowiecza, znajdował się gród. Było to miejsce strategiczne, ponieważ zbiegały się tu, podobnie jak dziś, ważne szlaki handlowe prowadzące ze wschodu na zachód i z północy na południe. Strzegło bardzo ważnego przejścia wąską doliną prowadzącą w kierunku Poznania. Dlatego powstała tu warownia. Pierwsze zasiedlenie można wiązać już z okresem końca IX i początkiem X wieku. Z pewnością był to niewielki gród. W połowie X wieku rozbudowano go i wzmocniono dodatkowymi fortyfikacjami - opowiada Bartłomiej Gruszka z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. - Odkryliśmy tu potężnie umocniony wał, co można powiązać z rosnącym w siłę potężnym państwem piastowskim, które zagrażało tutejszym mieszkańcom. Wtedy jeszcze Piastów na tych terenach nie było, ale mieszkańcy dobrze wiedzieli o tym zagrożeniu, dlatego postanowili gród dodatkowo wzmocnić - wyjaśnia B. Gruszka.

Niestety nie udało się go uchronić. Pod koniec X w. został zniszczony i spalony, o czym świadczą intensywne ślady spalenizny. Kiedy dokładnie go odbudowano, nie wiadomo. - Wiadomo natomiast to, że kolejny gród, już piastowski, powstał tu pod koniec XI lub na początku XII w. Śladem tego są odkryte przez nas w tym roku potężne obwałowania zbudowane w całkowicie innej konstrukcji. Był dwukrotnie większy od tego z połowy X wieku - mówi B. Gruszka.

Niezwykle interesujące są odkryte tu przez archeologów przedmioty. Dzięki wsparciu Lubuskiej Grupy Eksploracyjnej Nadodrze oraz miejscowych miłośników historii udało się znaleźć bardzo pokaźny zbiór zabytków świadczących o randze tego stanowiska i wysokim poziomie życia ówczesnych mieszkańców. Są to m.in. rozmaite przybory kupieckie, odważniki, monety, fragmenty wag, ceramiki, oporządzenia jeździeckiego. Dostarczają one wiedzy o tym, czym na co dzień zajmowali się tubylcy. Poza tym trafiono także na bardzo ciekawą i dużą kolekcję biżuterii. - Kilka dni temu znaleźliśmy m.in. wyjątkowy pierścień ze srebra zdobiony geometrycznym ornamentem - dodaje Arkadiusz Michalak z Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Świdnicy.

Wśród znalezisk są też dirhemy. To monety arabskie, które docierały na te tereny na skutek handlu z Rusią i Wikingami. Były one cenne nie tyle ze względu na nominał, lecz na wartość kruszcu, który zawierały. W tym przypadku srebra. Dlatego były dzielone na części.

W tym roku udało się nam pozyskać także denary krzyżowe. To monety regularnie bite przez miejscowych władców, jak i mogące pochodzić z terenów dzisiejszych Niemiec. Wstępnie datowane są na drugą połowę XI wieku.

Archeolodzy odkryli też fragmenty broni, jak groty strzał, czy włóczni, które świadczą o tym, że to miejsce zamieszkiwała silna grupa wojów.

Jak zapewniają badacze, stanowisko w Grodziszczu jest naprawdę wyjątkowe, gdyż na tym obszarze podobnych znalezisk dokonywano jeszcze w Santoku czy Międzyrzeczu. To pod Świebodzinem było do tej pory pod tym względem kompletnie nieznane.

Znalezione przedmioty po konserwacji i zabezpieczeniu trafią do Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Świdnicy. Badania zakończy duża publikacja oraz wystawa czasowa.

Ale nie tylko archeolodzy mają tutaj ciekawe pole do badań. - Podczas prac podwodnych, wzdłuż brzegów jeziora odkryto kilkadziesiąt słupów dębowych, które najprawdopodobniej świadczą o funkcjonowaniu na przełomie XI i XII wieku pomostów, czy przystani, służących do komunikacji i transportu pomiędzy innych grodziskami, które znajdują się w pobliskiej okolicy.

Poza tym prowadzone są badania przyrodnicze, palinologiczne i geomorfologiczne, których celem jest pełna rekonstrukcja środowiska i warunków życia mieszkańców, poznanie ich kultury, czym się zajmowali, gałęzi gospodarki, jakie tutaj były prowadzone.