Trzeci pogrzeb generała Sikorskiego

Trumna z ciałem generała Władysława Sikorskiego została w środę wystawiona u stóp Wawelu. Okryta biało-czerwoną flagą, skromna, dębowa została wniesiona na plac przez wojskową asystę.

Po nabożeństwie szczątki Naczelnego Wodza zostały odprowadzone do krypty św. Leonarda i ponownie złożona w sarkofagu. Ciało okryto generalskim mundurem zamówionym przez MON, a wzorowanym na oryginalnym mundurze z Muzeum Wojska Polskiego, który był używany przez Sikorskiego w latach 1940-1943...

Prokuratorzy na tropie

Po co to wszystko? Katowicki oddział IPN wszczął 3 września śledztwo dotyczące śmierci gen. Sikorskiego. Uznano, że są przesłanki do postawienia hipotezy, iż Sikorski zginął w wyniku spisku. Do tej pory w śledztwie przesłuchano kilkanaście osób. Wcześniej szczeciński oddział IPN odmawiał rozpoczęcia śledztwa uznając, że generał zginął w katastrofie lotniczej.

We wtorek szczątki generała trafiły do Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie. Zgodnie z prokuratorskimi wskazówkami, specjaliści szukali śladów ewentualnych złamań, urazów i uszkodzeń kości oraz obrażeń wewnętrznych. Zaplanowano także m.in. analizy DNA, histopatologiczne i toksykologiczne. We wtorek wieczorem, ciało generała przewiezione zostało do Zakładu Radiologii Collegium Medicum UJ, gdzie poddano je badaniom tomografem komputerowym.

Na podstawie tomografii komputerowej czaszki ma być odtworzona m.in. twarz generała.

Istnieją rozbieżności

Prokurator Ewa Koj ujawniła, iż jest duża szansa na ustalenie okoliczności śmierci generała i charakteru obrażeń, jakich doznał. Prokurator podkreśliła, że to, co wczoraj zobaczyła, różni się od brytyjskich raportów.

- To, co mówił wtedy lekarz Daniel Canning, nie zgadza się z tym, co wczoraj zobaczyłam - zaznacza naczelnik pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. - Canning, który w 1943 r. dokonywał oględzin zrobił to w sposób taki, który nie daje podstaw do tego, żeby móc ocenić obrażenia. Nie sporządzony został żaden protokół, a on sam właściwie o obrażeniach mówił w zeznaniach.

Opisy w zeznaniach brytyjskich lekarzy, którzy uczestniczyli w oględzinach w 1943 roku i zapisy w akcie zgonu, odbiegają od tego, co ustalono w wyniku czynności, prowadzonych obecnie. Dokładne informacje o wyniku prac poznamy mniej więcej za miesiąc.

Katastrofa liberatora

Gen. Władysław Sikorski zginął 4 lipca 1943 w katastrofie lotniczej nad Cieśniną Gibraltarską. Wracał z kilkutygodniowej inspekcji sił polskich na Bliskim Wschodzie.

Oficjalna wersja wydarzeń przedstawiona w raporcie brytyjskiej komisji badającej wypadek jeszcze w 1943 r., ustaliła jako przyczynę katastrofy zablokowanie steru wysokości, jednak nie potrafiła wyjaśnić, jak do awarii doszło.

Według jednej z teorii, Stalin miał zlecić zabójstwo Sikorskiego po to, by po ujawnieniu przez Niemców zbrodni katyńskiej nie stał na przeszkodzie współpracy ZSRR z zachodnimi aliantami. Na dobrych stosunkach ze Stalinem zależało też Churchillowi. O tym, że to Churchill zlecił zabójstwo Sikorskiego przekonana była żona generała Helena.

Według trzeciej teorii, autorstwa polskiego historyka Dariusza Baliszewskiego, Sikorskiego mogła zabić grupa polskich oficerów, prawdopodobnie w porozumieniu z Brytyjczykami, w przekonaniu, że jest on zbyt słaby, by skutecznie bronić Polski. Sikorski, w myśl tej teorii, został zastrzelony zanim znalazł się w samolocie, który runął do morza. Niektórzy badacze podnoszą, że w rzeczywistości do katastrofy nie doszło, a samolot wodował zaraz po starcie.

Badania szczątków generała przez patologów mogą ustalić, czy go zastrzelono.

Pięć zagadek

1. Nie odnaleziono ani osoby, która fotografowała ciało Sikorskiego na nabrzeżu portowym wkrótce po wyłowieniu, ani tym bardziej samych zdjęć.

2. Jedyny egzemplarz listy pasażerów zaginął w samolocie, nie wiadomo więc ostatecznie kto zginął, a kto zaginął. Według przypuszczeń liczba osób będących na pokładzie samolotu wynosiła 17 osób. Nie odnaleziono m.in. ciała córki Sikorskiego Zofii Leśniowskiej, o której wiedziano, że na pewno była na pokładzie. Z tego powodu pojawiły się pogłoski, iż niektórzy pasażerowie mogli zostać porwani do ZSRR. W 1945 roku cichociemny Tadeusz Kobyliński miał widzieć Leśniowską w radzieckim gułagu.

3. Incydent przeżył ze stosunkowo niewielkimi obrażeniami tylko pilot, Czech z pochodzenia, Eduard Prchal. Znany był z tego, że nigdy nie zakładał kamizelki ratunkowej. Jednak w tym przypadku, gdy wyciągnięto go z morza, miał ją na sobie.

4. Sześć tygodni przed katastrofą, w czasie gdy Sikorski przebywał w Gibraltarze po raz pierwszy, jeden z urzędników rządu polskiego w Londynie, odebrał telefon, w którym rozmówca twierdził, że generał zginął podczas wypadku samolotu nad Gibraltarem. Połączenie to uznano za żart. Dwa inne samoloty, którymi podróżował Sikorski, stały się obiektami sabotażu.

5. Brytyjczycy, do których należał samolot (RAF/511 Squad., 205 Group SEAC, Coastal Command), przeprowadzili w 1943 krótkie śledztwo, po którym ogłosili, że "śmierć Sikorskiego nastąpiła w drodze tragicznej katastrofy stanowiącej tajemnicę państwową".

Dariusz Baliszewski pisze, że: "To był prawdopodobnie najdziwniejszy wypadek lotniczy w dziejach świata. Samolot, na przekór prawom fizyki, miał wystartować z uszkodzonym sterem wysokościowym, po czym wodować kilkaset metrów od brzegu. Zanim zatonął, miał utrzymywać się na wodzie ponad 6 minut, by następnie, kapotując, miękko osiąść na dnie. Zaskakujące jest to, że drobne przedmioty znalezione po katastrofie na dnie morza nosiły ślady uszkodzeń charakterystycznych jedynie dla eksplozji"

Władysław Eugeniusz Sikorski

Urodził się 20 maja 1881 w Tuszowie Narodowym. Przed I wojną światową był jednym ze współzałożycieli i członków kilku nielegalnych polskich organizacji niepodległościowych.

Walczył w Legionach Polskich w trakcie I wojny światowej, potem w nowo utworzonej armii polskiej podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921). Odegrał w niej znaczącą rolę, zwłaszcza podczas bitwy warszawskiej 1920 roku. W pierwszych latach II Rzeczypospolitej Sikorski pełnił najważniejsze funkcje rządowe, włączając w to stanowisko premiera (1922-1923) i ministra spraw wojskowych (1923-1924).

Wkrótce potem jednak, po przewrocie majowym Józefa Piłsudskiego w 1926 roku został odsunięty od pełnienia eksponowanych stanowisk. Pozostawał w opozycji do rządów Sanacji. W trakcie II wojny światowej został premierem rządu RP na uchodźstwie, Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. Był zwolennikiem ponownego nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a ZSRR, które zostały zerwane po wspólnej z Niemcami inwazji Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 roku. Jednak w kwietniu 1943 roku Józef Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z polskim rządem na uchodźstwie.

Zostało to spowodowane przez żądanie zbadania sprawy zbrodni katyńskiej.

Przejrzą archiwa

- Przejrzymy brytyjskie archiwa w poszukiwaniu dokumentów dotyczących śmierci generała Sikorskiego - takie zapewnienie złożył Donaldowi Tuskowi premier Gordon Brown. Sprawa nabiera znaczenia po wstępnych wynikach ekshumacji Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.

Najważniejsze są dwie teczki, znajdujące się w dyspozycji brytyjskiego resortu obrony i ministerstwa lotnictwa. Ich ujawnienie zależy od rządu w Londynie. Brytyjski premier obiecał Tuskowi, że jeśli znajdą się jakieś dokumenty, zostaną one przekazane stronie polskiej.

Jak jednak mówią świadkowie rozmowy szefów rządów obu państw, Gordon Brown deklarował, że wedle jego wiedzy w archiwach nie ma już żadnych tajnych materiałów, które mogłyby rzucić nowe światło na okoliczności śmierci Sikorskiego.