Rok zaciskania pasa

Do zmian, jakie każdego roku fundują nam kolejne rządy, zdążyliśmy się już przyzwyczaić. W tym roku odczujemy to szczególnie. Więcej możemy płacić m.in. za czynsz i podatek od nieruchomości. Podrożeje paliwo, abonament RTV, energia elektryczna. Nauczyciele nie mają co liczyć na podwyżki płac. Podobnie może być z pracownikami służby zdrowia. Zlikwidowano zasiłki przedemerytalne, a grono osób mających prawo do świadczenia przedemerytalnego zostało znacznie zmniejszone. Zaciskanie pasa dotknie również młode matki, którym skrócono urlop macierzyński i zlikwidowano zasiłek porodowy. Niestety, to tylko część konsekwencji, jakie musimy ponieść w związku koniecznością łatania dziury budżetowej.

W tym roku będą obowiązywać - jak dotychczas - trzy stawki podatkowe: 19, 30 i 40 proc. Nie ulegną zmianie również progi podatkowe, które będą wynosić 37.024 zł i 74.048 zł. Została zwaloryzowana kwota wolna od podatku, która w 2002 r. wynosi 2.727,16 zł.
Niestety, będziemy płacić podatek od zysków z oszczędności. Fiskusowi oddamy 20 proc. zysków z lokat bankowych, funduszy inwestycyjnych i obligacji skarbowych.
Od wczoraj nie ma już tzw. dużej ulgi budowlanej, ulgi na zakup działki budowlanej, na leczenie i z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej. Jedynym pocieszeniem będzie możliwość odliczenia odsetek od kredytu hipotecznego, przeznaczonego na zakup mieszkania o maksymalnej powierzchni 100 m kw. Niestety, nie wszystkich to obejmie. Skorzystają jednak na tym ci, którzy zaciągną kredyt po 1 stycznia 2002 r. i nie korzystali wcześniej z dużej ulgi budowlanej, ulgi na zakup działki czy na oszczędzanie w kasie mieszkaniowej.
Uprawnieni podatnicy nadal będą mogli korzystać z ulgi na zakup pomocy naukowych, naukę na wyższej uczelni i podnoszenie kwalifikacji zawodowych, a rodzice - z tytułu dojazdów dzieci do szkół. Nie zlikwidowano też odpisów za ulgę remontową. Na razie jednak nie są jeszcze znane limity odliczeń.
Pozostawiono również ulgę z tytułu darowizn. Z tytułu darowizn - m.in. na cele naukowe, oświatowe, kulturalne i ochronę zdrowia - będziemy mogli odliczyć do 15 proc. dochodu, a w przypadku darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą i na potrzeby kultu religijnego - do 10 proc.
Najprawdopodobniej w tym roku czekają nas podwyżki cen zawiązane z możliwym wzrostem VAT-u na sprzedaż nowych mieszkań - z 0 do 7 proc., na wyroby rękodzieła ludowego- z 3 do 22 proc. i na zabawki oraz niektóre artykuły dla dzieci - również z 7 do 22 proc. Wyższe stawki rząd chce wprowadzić od 1 lutego.

Rząd zamroził na rok płace pracowników oświaty. W związku z tym nauczyciele nie dostaną w tym roku podwyżek.
- Niestety, od drugiego semestru nie będzie też czwartej lekcji wychowania fizycznego w szkołach, co może odbić się na zarobkach nauczycieli, a w jednostkowych przypadkach nawet spowodować zwolnienia - mówi lubuska kurator oświaty Barbara Klimanowska. - Jednak nie znaczy to, że wszędzie tak będzie. Niewykluczone, że cztery godziny zajęć z WF-u tygodniowo będą prowadzone tam, gdzie samorządy będą zdolne je finansować.
Jeśli chodzi o służbę zdrowia, sytuacja jest podobna. W tym roku ten resort będzie miał jeszcze mniej pieniędzy niż w poprzednim, tak więc prawdopodobnie ani pielęgniarki, ani pozostali pracownicy nie dostaną podwyżek płac.
Według Zbigniewa Pierożka, dyrektora LRKCh, w naszym województwie pacjenci powinni mieć łatwiejszy dostęp do specjalistów; kasa chorych przeznaczyła bowiem więcej środków na te kontrakty i chce, aby w każdej gminie był lekarz rodzinny, stomatolog i ginekolog-położnik. Ma się również poprawić dostęp do lekarzy specjalności deficytowych: kardiologów, ortopedów, endokrynologów itd.
Cieszy też, że nie zapłacimy za wezwanie karetki pogotowia. Wyjątek będzie stanowiło wezwanie jej przez osobę nietrzeźwą, która nie potrzebuje pomocy.

Od wczoraj weszła w życie ustawa o dodatkach mieszkaniowych, która wprowadza do dotychczas obowiązującego systemu m.in. następujące zmiany:
5 przyznano dodatek dla najemców i podnajemców lokali mieszkalnych, bez względu na rodzaj opłacanego przez nich czynszu;
5 progi dochodowe uprawniające do otrzymania dodatku mieszkaniowego pozostają na dotychczasowym poziomie tj. 150 proc. najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 100 proc. w gospodarstwie wieloosobowym. Natomiast zostaną one podwyższone w latach kolejnych;
5 nowym rozwiązaniem jest możliwość przeprowadzania wywiadu środowiskowego przez organ przyznający dodatki. Organ gminy będzie mógł ustalić, że np. mimo niskich dochodów wykazanych w deklaracji, faktyczny stan majątkowy wnioskodawcy nie uzasadnia przyznania mu pomocy finansowej na ten cel;
5 wprowadzono ograniczenie wysokości dodatków mieszkaniowych (w stosunku do wydatków ponoszonych przez gospodarstwa domowe) do kwoty 70 proc. wydatków przypadających na normatywną powierzchnię użytkową lokalu;
5 do dochodu, od którego uzależnione jest otrzymanie dodatku, nie będzie wliczany zasiłek pielęgnacyjny.
Wzrasta maksymalna stawka podatku od nieruchomości. Do tej pory wynosiła ona 46 groszy za metr kw., a od 1 stycznia możemy płacić o 3 grosze więcej. Realna wysokość podwyżki zależeć będzie jednak od ustaleń rady gminy.
Należy też spodziewać się podwyżek czynszów w spółdzielniach. Ich wysokość będzie zależała od decyzji poszczególnych zarządów.
Benedykt Wiśniewski, prezes spółdzielni Górczyn w Gorzowie Wlkp. informuje, że podwyżki nastąpią, ale obejmą tylko opłaty za eksploatację podstawową oraz odpisy za remonty i konserwacje. Wzrosną one o około 5 proc.
W zielonogórskiej spółdzielni Morelowa żadne podwyżki czynszów nie są planowane.
- Nie wykluczamy jednak, że taka sytuacja powstanie. Wszystko zależy od różnych czynników, m.in. od czasu trwania zimy - tłumaczy prezes spółdzielni Henryk Skrzypczak. - Jeśli np. opady śniegu będą intensywne i będą utrzymywały się dłużej niż przewidujemy, wówczas będziemy zmuszeni do poniesienia większych kosztów np. zatrudnienia dodatkowych ludzi do usuwania śniegu czy przedłużenia okresu grzewczego.
Mieszkańcy miast, które nie posiadają oczyszczalni ścieków, w tym roku mogą zapłacić nawet 2,5 raza więcej za wodę i odprowadzanie ścieków. Taka sytuacja wynika z nałożenia wysokich opłat za zanieczyszczanie środowiska.
W Zielonej Górze opłaty za 2002 r. zostały już ustalone.
- Średnio opłaty za wodę i ścieki wzrosną o 20 proc., przy czym więcej zapłacimy za wodę - wyjaśnia dyrektorka zielonogórskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Beata Jilek.

Drożej kosztuje słuchanie Polskiego Radia i oglądanie TVP. Za użytkowanie radia będziemy płacić więcej o 50 groszy za miesiąc, za telewizję o 1,50 zł. Jeśli jednorazowo zapłacimy za dłuższy okres czyli np. za cały rok, wówczas możemy liczyć na zniżkę. Uiszczając abonament radiowy od razu za cały rok zapłacimy o 4 zł mniej, a za telewizję o 12,40 zł mniej. Aby jednak dostać zniżkę, trzeba tego dokonać do 20 stycznia.
Osoby pragnące przyłączyć nowy telefon zapłacą 300 zł plus VAT, a nie - jak do tej pory - 50 zł, gdyż kończy się promocja Telekomunikacji Polskiej SA.
- Jeśli jednak ktoś złożył do 31 grudnia podanie o nowy telefon, a TP SA ma możliwości techniczne, tzn. jest wolny numer w centrali i budynek jest podłączony do sieci TP SA, wtedy do 28 lutego podłączymy telefon jeszcze w cenie promocyjnej - zapewnia lubuski rzecznik prasowy TP SA Wojciech Jabczyński. - W najbliższym czasie nie planujemy żadnych zmian w cenniku usług.
Na razie nie wiadomo jeszcze, o ile zdrożeją opłaty pocztowe. Należy jednak spodziewać się, że będzie to podwyżka rzędu około 10-15 proc.
- Nie dostaliśmy jeszcze żadnej konkretnej informacji na ten temat. Wiemy tylko tyle, że jakieś podwyżki się szykują, ale o ile i od kiedy nie jestem w stanie powiedzieć - mówi zastępca dyrektora Rejonowego Urzędu Poczty w Zielonej Górze Dariusz Palicki. - Prawdopodobnie zostanie zmodyfikowana usługa kurierska EMS Pocztex, która powinna być tańsza niż dotychczas.

Urlop macierzyński, który trwał do tej pory 26 tygodni, od 1 stycznia został skrócony do 16 tygodni. Wyjątek stanowią kobiety będące w ciąży w momencie wejścia przepisów w życie. Będą mogły one zwrócić się o 26-tygodniowy urlop do pracodawcy, który powinien taki wniosek uwzględnić.
Zasiłku porodowego nie dostanie już, jak było do tej pory, każda rodząca. Teraz otrzymają go z opieki społecznej tylko najbiedniejsze kobiety, i to nie w kwocie 409 zł, tylko 195 zł.
Ostrzejsze też będą kryteria przyznawania alimentów. Aby dostać pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego, trzeba będzie okazać zaświadczenie o zarobkach, a nie jak do tej pory - oświadczenie.
Mniej będzie zasiłków rodzinnych. Obniżono bowiem z 961 zł do 548 zł miesięcznie (minimum socjalne) dochód na osobę w rodzinie, poniżej którego zasiłek będzie przyznawany.
Trudniej będzie dostać zasiłek opiekuńczy, a za okres pobytu w szpitalu dostaniemy niższy o 10 proc. zasiłek chorobowy.
Więcej za to będzie zasiłków wychowawczych. Podniesiony bowiem został próg, od którego będzie można dostać ten zasiłek z 480 zł do 548 zł.

Trzeba liczyć się z możliwością wzrostu akcyzy na paliwa. Obecnie stawka na benzynę bezołowiową wynosi 1.427 zł za tysiąc litrów. Według projektów powinna ona wzrosnąć do 1.464 zł za tysiąc litrów. Wyższa będzie też prawdopodobnie stawka na olej napędowy. Wzrost akcyzy na paliwo jest równoznaczny ze wzrostem cen benzyny o kilka groszy na litrze.
Planowane jest też wprowadzenie akcyzy na energię elektryczną w wysokości 2 groszy za kilowatogodzinę. Przyjmując, że gospodarstwo domowe zużywa rocznie około 2 tys. kWh, oznacza to zwiększenie opłat o 40 zł w skali roku. I to niezależnie od skutków podwyżek cen energii, które też niechybnie nastąpią.
Podobna sytuacja dotyczy wyrobów tytoniowych. Przewidywany jest wzrost podatku akcyzowego na papierosy o 2,6 proc. w ciągu całego roku.