Lawenda jest przede wszystkim rośliną zapachową. Kąpiel z dodatkiem lawendy uwielbiali Rzymianie i Grecy. Dziś też ze względu na swój niepospolity aromat bywa dodawana do kąpieli. Rośnie w miejscach nasłonecznionych. Największe znaczenie mają nibykłosy kwiatowe zbierane tuż przed kwitnieniem. Należy je suszyć osobno lub razem z łodygami. Można również zbierać listki.
Na zdrowie
Herbatka z kwiatów lawendy łagodzi ból głowy, uspokaja, neutralizuje nieświeży oddech. Spotykany w sklepach zielarskich olejek ma charakter antyseptyczny, można go stosować na miejsca po ukąszeniach owadów i niewielkie oparzenia. Kropla olejku roztarta na skroniach łagodzi ból głowy. Bywa stosowany przez masażystów.
Do smaku
W polskiej kuchni liście lawendy ze względu na gorzkawy smak są rzadko używane. Większe zastosowanie mają kwiaty jako dodatek do dżemów i gulaszu.
Dla urody
Z kwiatów można sporządzać tonik do wrażliwej skóry. Napar jest skuteczny przeciw trądzikowi. Olejek bywa dodawany do kąpieli i płukania włosów.
Nasturcja na przeziebienie
Nasturcja często jest spotykana jako roślina ozdobna, szczególnie gdy rośnie w skrzynkach na balkonach. Lubi miejsca mniej nasłonecznione, gleby średnio żyzne i wilgotne. W ogrodzie przyciągania mszyczników, które atakują larwy mszyc. Jej kwiaty są pomarańczowe lub żółte, spotyka się też odmiany o kwiatach czerwonych. "Świecą jak złote słońca, / Płoną jak purpury, / To spadają ku dołowi, / To się pną do góry" - pisał Jan Kasprowicz w "Nasturcjach". Jest aromatyczna.
Na zdrowie
Jej liście zawierają dużo witaminy C, dlatego herbatka z nasturcji bywa stosowana jako lek na przeziębienie. Niektórzy żują liście lub pączki kwiatowe tej jednorocznej rośliny. Ich smak nie jest miły.
Do smaku
Młodych liści można dodawać do pieczonego drobiu. Ze względu na ostry aromat znakomicie zmieniają smak sałatek i kanapek. Dodawane do sosu tatarskiego zastępują chrzan. Świeże nasionka bywają podstawowym składnikiem tzw. kaparów krajowych. Wymaga to moczenia ich przez dobę i następnie zalania marynatą.
Czarodziejski tymianek
Tymianek bywa również nazywany macierzanką. To roślina mająca szerokie zastosowanie w życiu codziennym. Ze względu na konserwujące właściwości uważano ją za zioło czarodziejskie. Jest byliną lubiącą miejsca nasłonecznione. Rośnie w kępach. Znaczenie mają przede wszystkim listki, które można suszyć lub mrozić.
Na zdrowie
Herbatka poprawia trawienie. Posłodzona, najlepiej miodem, łagodzi kaszel i bóle gardła. Pomaga na bezsenność i przy bólach mięśni. Jest środkiem łagodzącym poalkoholowe problemy.
Do smaku
Do potraw najlepiej dodawać świeże liście. Pasują one szczególnie do potraw z dziczyzny, ryb i drobiu. Kucharze dodają ich do bulionów, sosów, marynat, farszów, rzadziej do zup. W mieszance z listkami laurowymi i pietruszki jest używany do garnirowania potraw.
Dla urody
Wyciąg z liści tymianku, dodany do kąpieli, pobudza krążenie. Można ich używać do parówek oczyszczających skórę twarzy. Zaparzone z rozmarynem mają działanie przeciwłupieżowe. Ze względu na właściwości antyseptyczne herbatką tymiankową można płukać usta i gardło.
Tatarak pobudza apetyt
Tatarak przywędrował wraz z Tatarami do Europy już w XIII wieku. Bywa też nazywany tatarskim zielem, tatarczuchem, kalmusem, łabuziami. W uprawie ogrodowej raczej nie występuje, co nie oznacza, że nie można go sadzić w płytkich bagiennych zagłębieniach w miejscach słonecznych. Na dziko rośnie wzdłuż brzegów jezior, stawów i rzek oraz na podmokłych łąkach. Znaczenie lecznicze mają kłącza, w których są olejki lotne, garbniki, skrobia. Ich zapach jest aromatyczny, a smak gorzki. Wykopane wiosną kłącza należy pokroić i wysuszyć, najlepiej na słońcu.
Na zdrowie
Pity przed jedzeniem napar z kłączy pobudza apetyt, łagodzi bóle żołądka i pomaga w trawieniu. Jest zalecany szczególnie osobom, u których stwierdzono owrzodzenie żołądka i nadkwasowość. Jako środek przeciwzapalny bywa stosowany do płukania ust i gardła. Łagodzi bóle zębów. Ma też charakter moczopędny.
Do smaku
Kłącza można kandyzować w cukrze albo smażyć z nich konfitury. Dodawane do sałatek owocowych i galaretek udoskonalają ich smak.
Do dekoracji
Dawniej na jego szablowatych liściach pieczono chleb.
Ruta symbolem dziewictwa
W dawnej Polsce była uważana za kwiat panieński. Strojono nią pannę młodą, zaś wianek ruciany był uważany za symbol dziewictwa. W średniowiecznej Europie używano jej do posypywania posadzek podczas uroczystości, gdyż ma właściwości antyseptyczne. W południowej Europie rośnie dziko, u nas jest uprawiana w ogrodach. Ta bylina lubi glebę nasłonecznioną, niezbyt żyzną. Medyczne znaczenie mają młode liście zbierane przed kwitnieniem. Zawierają dużo żelaza i soli mineralnych.
Na zdrowie
Herbatka z liści ruty stymuluje pocenie się i reguluje menstruację. Zielarze zalecają ją na choroby odbiegające od powszechnego zachowania. Uwaga: może wywołać podrażnienia skóry.
Do smaku
Niewielkie ilości listków można dodawać do twarogu, jaj i ryb, co sprawia, że potrawy mają piżmowy smak. Bywa składnikiem masła ziołowego. Zmieszana z powidłami bywa używana jako sos do mięs. Na niej można robić pyszne nalewki.
Dla urody
Naparem z ruty można przemywać zmęczone oczy.
Jałowiec do dziczyzny
"Gdzie rośnie jałowiec, dziewanna, nie pytaj, jaki posag ma panna" - w tym przysłowiu jest odpowiedź na pytanie o wymagania glebowe jałowca. Jest to krzew niewysoki, kłujący, o szyszkowatych liściach i czarnych owocach z niebieskim nalotem. Zastosowanie mają głównie owoce. Aby otrzymać szyszkojagody, potrzebne są żeńskie i męskie krzewy, przy czym tylko te pierwsze rodzą owoce. Jałowiec najchętniej rośnie w miejscach nasłonecznionych.
Na zdrowie
Napar z owoców tego krzewu ma działanie moczopędne, pomaga przy stanach zapalnych pęcherza, łagodzi bóle mięśni. Medycy zabraniają stosowanie go osobom chorującym na nerki, gdyż może je uszkodzić.
Do smaku
Ze względu na specyficzny aromat jagody jałowca są znakomitą przyprawą do z dziczyzny i sosów. Wędliniarze dodają ich do produkowanych przez siebie kiełbas, rybacy i wędkarze - do wędzonych ryb, a piwowarzy - do piwa. Są one podstawowym składnikiem ginu lubuskiego.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
