Ośno Lubuskie – konwaliowe miasto na szlaku św. Jakuba. Nasze propozycje na jesienne eskapady

Źródła podają, że już w czasach pierwszych Piastów istniał tu słowiański gród, zapewne z racji korzystnego położenia, w pobliżu jezior. Z ok. 1252 roku pochodzą pierwsze pisemne ślady o „Ośnie”, które należało do biskupów z Lubusza. Na skutek wielkiej nieodpowiedzialności, hulaszczego trybu życia i zupełnego braku myślenia strategicznego, książę Bolesław II Rogatka, działając przeciwko księciu wrocławskiemu Henrykowi III, sprzedał w 1250 r. Ziemię Lubuską Marchii Brandenburskiej i arcybiskupowi magdeburskiemu. W 1252 (a formalnie w 1401 r.) zastaw ten przeszedł pod zarząd Brandenburgii, aż do 1945 roku, kiedy w wyniku układu poczdamskiego teren wszedł w skład powojennej Polski.

W średniowieczu Ośno było głównym ośrodkiem ziemi torzymskiej, a od 1447 r. stolicą ziemi torzymskiej i stolicą starostwa. Jako ciekawostkę dodamy, że Ośno stało się słynne dzięki konwaliom, piwu oraz licznie tutaj uprawianym szparagom i porzeczkom. Kroniki podają, że w 1565 roku w Ośnie było 857 warzelni piwa.

Istnieje nawet osobny gatunek konwalii / Convallaria majalis „Ośno”/ z okolic miasta. Jest to odmiana historyczna, którą eksportuje się na cały świat. Na oficjalnej stronie miasta Ośno Lubuskie można znaleźć taki opis:

nie każdy odwiedzający Ośno Lubuskie wie, że konwalia przynosiła miastu niemałe dochody i przyczyniła się do jego sławy nie tylko w Europie, ale i poza jej granicami. Na przełomie XIX/XX wieku, olbrzymie ogrodnictwa w Ośnie specjalizowały się w produkcji bulw konwalii zdolnych do kwitnienia. W najlepszych czasach 6-7 milionów bulw rocznie trafiało na rynek europejski i amerykański. Miasto ochrzczono wówczas mianem "konwaliowego miasta" a producentów bulw "konwaliowymi królami" . Ten chroniony dziś gatunek bez większego problemu można jeszcze dziś spotkać w ośnieńskich lasach.

Przez Ośno Lubuskie przebiega lubuski odcinek Drogi Jakubowej (Camino). Ten odcinek prowadzi z Pszczewa przez Międzyrzecz, Łagów, do Sulęcina i dalej przez Ośno przez wsie Lubiechnia Mała i Lubiechnia Wielka do Rzepina a docelowo do Słubic, gdzie szlak przechodzi na stronę niemiecką.

W mieście koniecznie należy odwiedzić gotycki kościół pw., a jakże (!), św. Jakuba. To najstarsza i najbardziej okazała budowlą w mieście i regionie. Zbudowana została z kamieni granitowych i z cegły, w formie trzynawowej pseudobazyliki, z dwuczłonowym wielobocznie zakończonym prezbiterium, masywną prostokątną wieżą, zakrystią i dwoma kaplicami, przy prezbiterium i nawie. Wnętrze nakryte jest zróżnicowanymi rodzajami sklepień: gwiaździstym, sieciowym i kolebowym, podpartymi w przestrzeni nawy dwoma parami pełnych i dwoma parami półpełnych filarów, o bogato profilowanych trzonach. Budowę kościoła rozpoczęto w 1298 roku. Dokument zawierający tę datę umieszczony był w kuli wieńczącej wieżę. Pierwszy etap prac, w trakcie którego zbudowano prezbiterium, korpus nawowy i zakrystię ukończony został około 1350 roku, bowiem w tym roku margrabia Ludwig ufundował ołtarz św. Piotra.

Jak podają źródła miejskie:

Najcenniejszym dziełem w kościele jest ołtarz główny, ufundowany przez radę miejską w 1 ćw. XVII wieku. Widoczna na ołtarzu data 1627 określa rok wykonania polichromii, podczas gdy cała konstrukcja wraz z rzeźbami i snycerką powstały w 1610 roku. Ta data została odkryta w czasie konserwacji ołtarza, który powstał najprawdopodobniej w warsztacie frankfurckim. Ołtarz wykonany został z drewna, ozdobiony polichromiami i złoceniami oraz rzeźbami i snycerką. Złożony jest z predelli, czteropiętrowej nastawy, zwieńczenia i uszaków.

W predelii znajduje się płaskorzeźba ze sceną Ostatniej Wieczerzy, ujęta po bokach dwoma rzeźbami; anioła po prawej i personifikacją cnoty po lewej. W nastawie znajdują się cztery, umieszczone centralnie, płaskorzeźby ujęte po bokach podwójnymi kolumnami, pomiędzy którymi ustawione są rzeźby alegoryczne i rzeźby przedstawiające świętych. Na płaskorzeźbach ukazane są wielopostaciowe, dynamiczne kompozycje wyobrażające; Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowzięcie i Sąd Ostateczny. W bocznych partiach pierwszego poziomu ustawione są rzeźby św. Piotra i św. Pawła, w uszakach stoją alegoryczne rzeźby przedstawiające Miłosierdzie, po prawej stronie i Wiarę po lewej. Na poziomie drugiej kondygnacji, w niszach, stoją dwaj aniołowie, a w uszakach rzeźba św. Marka po prawej stronie i św. Mateusza po lewej. W niszach trzeciej kondygnacji ustawione są rzeźby aniołów, a w uszakach popiersia ewangelistów; św. Łukasza i św. Jana. Scenę Sądu Ostatecznego ujmują pojedyncze kolumny i pęki owoców zawieszone na chustach, a wieńczy ją postać siedzącego Chrystusa – sędziego, trzymającego w uniesionych do góry rękach palmę i miecz. Całość zakończona przełamanym tympanonem, na którego szczycie umieszczona jest rzeźba pelikana z rozpostartymi skrzydłami. Główną treścią ołtarza jest wyznanie wiary odnoszące się do Syna Bożego – Chrystusa, który poświęcając swoje życie, ofiarowuje ludzkości łaskę zbawienia.

Koniecznie należy zobaczyć także zabytkowe i znakomicie zachowane mury miejskie. Miasto, jako nieliczne w Polsce posiada zachowany prawie w całości układ murów obronnych wzniesionych z kamieni granitowych i cegły. Wznoszenie ich rozpoczęto już na przełomie XIII i XIV stulecia. Pod koniec średniowiecza system ten składał się z grubego pierścienia murów, z kilkoma bramami, licznymi furtami i basztami, oraz z wałów i fos biegnących po zewnętrznej stronie miasta. Mury miały wysokość nawet 6 metrów. Wjazd do miasta prowadził przez dwie bramy; Sulęcińską i Frankfurcką. Do najlepiej zachowanych należy Baszta Złodziejska, w której od średniowiecza do XVIII wieku mieściło się więzienie, a w jej pobliżu mieszkał kat. Na koniec warto podziwiać neogotycki ratusz, w którego salach mieści się Muzeum Ziemi Torzymskiej.

Dla spragnionych wypoczynku polecam ośrodki nad jeziorem Reczynek, w tym choćby Pensjonat Afrodyta (także Spa) oraz Villa Plena. Reczynek jest jednym z kilku polodowcowych jezior znajdujących się w okolicy, które jako całość stanowią zespół przyrodniczo – krajobrazowy pod nazwą Uroczysko Ośniańskich Jezior. Ośno Lubuskie po prostu zachwyca!

WIDEO: Nadanie sztandaru Nadleśnictwu Ośno Lubuskie