Czad. Widzimy kolejną ofiarę i wiemy że można było tego uniknąć

Rozpoczął się sezon grzewczy i ciągle słyszymy o zagrożeniach związanych z tlenkiem węgla, czym on tak naprawdę jest?
Cały problem z tlenkiem węgla polega na tym, że to gaz, który jest bezwonny, bezbarwny i bez smaku. Te cechy sprawiają, że nasze zmysły nie są w stanie go wykryć. Z jego obecnością należy liczyć się wszędzie tam, gdzie odbywa się proces spalania. Tlenek węgla uwalnia się, gdy w czasie spalania nie jest dostarczana odpowiednia ilość tlenu do pełnego spalania różnych paliw: drewna, oleju, gazu.

Czy faktycznie jest dla nas taki niebezpieczny i czy w każdych warunkach?
Powszechnie tlenek węgla zwany jest czadem ale też „CICHYM ZABÓJCĄ”. Już niewielka ilość tlenku węgla w powietrzu sprawia, że jest on natychmiast wchłaniany do krwiobiegu, powodując niedotlenienie organizmu, które może prowadzić do uduszenia.

Co może stanowić źródło tlenku węgla w naszych domach?
Typowe źródła zagrożenia to: kominki i piece kaflowe, kuchenki i termy gazowe, ogrzewanie olejowe i gazowe kotłami grzewczymi lub paliwami kopalnymi, np. drewnem, węglem lub pelletem.

Proszę powiedzieć, kiedy możemy mieć do czynienia z uwalnianiem się tlenku węgla?
Niestety bardzo częsty przypadek to łazienki, w których korzystany z term gazowych. Wielokrotnie przyjeżdżając do zdarzeń widzimy, że kratki wentylacyjne i otwory w drzwiach są pozaklejane. W takich warunkach o tragedię nie jest trudno. Wydobywający się tlenek węgla nie ma ujścia i kumuluje się w tym pomieszczeniu. Gdyby zapewniona była wentylacja, ofiarę można by było uratować.

Czy w ostatnim czasie wystąpiły przypadki ofiar śmiertelnych? Proszę opowiedzieć, jakie były tego okoliczności?
Mam w głowie obrazy, które zostają, jestem przekonany w każdym strażaku, do końca życia. Są to sytuacje, gdzie budzi się w nas złość. Widzimy kolejną ofiarę i wiemy, że można było tego uniknąć. Najtrudniejsze do zaakceptowania są ofiary wśród dzieci. Było takie zdarzenie, gdzie małe dziecko, jeszcze leżące w łóżeczku, zostało pozostawione na noc w jednym z pokoi ogrzewanym piecem kaflowym. Rodzice spali w pokoju obok. Doszło do emisji tlenku węgla i dziecko zmarło w czasie snu. Rodzice byli bardzo zrozpaczeni, gdyż chcąc zapewnić dziecku ciepło, zapomnieli o innym niebezpieczeństwie. Śmierć tak małego dziecka i rozpacz rodziców to trudne sytuacje. Nie da się przejść obok nich bez emocji. Inne zdarzenie to z kolei śmierć młodej dziewczyny, która podczas korzystania z łazienki, straciła życie. Niestety, po sforsowaniu drzwi do pomieszczenia, było już za późno. To tylko dwa przypadki, dwa obrazy z tysięcy, z którymi spotykają się strażacy. Wiem na pewno, że tych dwóch sytuacji można było uniknąć, gdyby zainstalowana była czujka.

Czy w takim razie powinniśmy obawiać się urządzeń, które posiadamy?
Nie, nie powinniśmy się ich bać, oczywiście pod warunkiem, że użytkujemy urządzenia zgodnie z ich przeznaczeniem oraz instrukcją obsługi. Dodatkowo powinniśmy zainstalować urządzenia wykrywające obecność tego niebezpiecznego gazu-czujki tlenku węgla.

Na co straż pożarna chce w sezonie grzewczym szczególnie uczulić?
Należy zwrócić uwagę na stan urządzeń grzewczych. Winne byś one sprawdzone przez uprawnionego serwisanta. Dodatkowo właściciel lub zarządca budynku, zobowiązany jest do poddawania przeglądowi kominiarskiemu przewodów kominowych, dymowych, wentylacyjnych i spalinowych przynajmniej raz w roku, w celu sprawdzania ich stanu technicznego. Taka okresowa kontrola przewodów kominowych może być przeprowadzona wyłącznie przez osobę z uprawnieniami mistrza kominiarskiego.

Coś jeszcze możemy zrobić?
Tak. Należy czyścić zarówno przewody wentylacyjne, jak i dymowe oraz spalinowe. Najczęściej, bo co najmniej raz na 3 miesiące w okresie użytkowania, powinno się to robić w domach opalanych węglem, drewnem lub innym paliwem stałym. Dwa razy w roku, czyści się te przewody w domach opalanych gazem, olejem lub innym paliwem ciekłym. W domach wielorodzinnych kominy muszą czyścić co najmniej czeladnicy kominiarscy lub osoby z uprawnieniami budowlanymi. W domach jednorodzinnych mogą to robić sami właściciele.

Co należy zrobić w przypadku zatrucia tlenkiem węgla?
Kiedy zauważymy u siebie lub swoich bliskich rozdrażnienie, zmieszanie, bóle głowy, zawroty głowy, nudności, brak tchu, skurcze, najistotniejsze jest natychmiastowe przewietrzenie pomieszczenia i wezwania pomocy. Zawsze, i to wynika z relacji ludzi, którzy zostali zatruci tlenkiem węgla, wynika że skojarzenie objawów z tlenkiem węgla było ostatnią rzeczą, o której pomyśleli. Należy również pamiętać, że brak pieca lub innego źródła czadu w naszym mieszkaniu nie jest pewnikiem. W zabudowie wielorodzinnej (kamienice, bloki) tlenek węgla może pojawić się poprzez wspólne kominy wentylacyjne i spalinowe.

Dlaczego mimo wielu działań edukacyjnych, czad wciąż zbiera takie żniwo?
Państwowa Straż Pożarna edukuje społeczeństwo od najmłodszych lat. Są to pogadanki i prelekcje w szkołach, akcje informacyjne na platformach internetowych, spotkania z przedstawicielami zarządców gmin w Komendach Powiatowych/Miejskich PSP. Nasze działania prowadzone są cyklicznie, jednakże brak jest konsekwencji w działaniu użytkowników urządzeń ogrzewczych. Nie stosują się do zaleceń producentów. Urządzenia, przewody dymowe, spalinowe lub wentylacyjne są niesprawne i często są użytkowne niezgodnie z przeznaczeniem. Niedopuszczalne jest także zatykanie kratek wentylacyjnych.

Czy za brak przeglądów kominowych grożą nam jakieś kary?
Za brak ważnego przeglądu kominiarskiego może zostać nałożony na właściciela lub administratora budynku mandat w wysokości do 500 zł, jednocześnie interwencja straży pożarnej także może zakończyć się wystawieniem mandatu przez policję.

Podsumowując naszą rozmowę, co by Pan mógł zalecić naszym czytelnikom?
- W miejscach narażenia na tlenek węgla zamontuj odpowiednie czujki.
- Systematycznie czyść, sprawdzaj szczelność i wykonuj przeglądy techniczne przewodów kominowych. - Użytkuj tylko sprawne techniczne urządzenia, zgodnie z instrukcją producenta.
- Nie zasłaniaj i nie przykrywaj urządzeń grzewczych.
- Nie zaklejaj i nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych.
- W przypadku wymiany okien na nowe, sprawdź poprawność działania wentylacji - nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację. - Nie bagatelizuj objawów takich jak: bóle i zawroty głowy, duszność, senność, osłabienie, przyspieszona czynność serca. Mogą być one sygnałem, że ulegamy zatruciu tlenkiem węgla.