Sprzeciw wobec małżonka

Rozliczenia finansowe między małżonkami mogą być nie tylko burzliwe, ale i bardzo trudne. No bo, jak wytyczyć granicę między majątkiem wspólnym stadła a osobistym jego członków. A jak odróżnić wydatki rodziny w zwykłym zakresie zarządu od tych go przekraczających? Mamy nadzieję, że wiele spraw dotyczących rodzinnego majątku po lekturze naszego dzisiejszego poradnika okażą się prostsze.
Przypominamy więc podstawowe regulacje prawne, zawarte w Kodeksie. Te, które dotyczą każdego, kto żyje w związku małżeńskim. Ich znajomość może się oczywiście też przydać tym, którzy na ślubnym kobiercu dopiero staną.

Sprzeciw wobec małżonka

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość wniesienia sprzeciwu od dokonania jakiejś czynności przez współmałżonka, jeśli nie jest ona związana z bieżącym zaspokajaniem potrzeb rodziny, albo z działalnością zarobkową współmałżonka. Przykładem może być zakup telewizora. Jeśli mąż chce kupić np. bardzo drogi telewizor, a żona się na to nie zgadza, to może ona wnieść sprzeciw. Podobnie jak np. w przypadku zatrudnienia opiekunki do dziecka. Mąż może twierdzić, że to konieczne, a żona - że to zbytek. Warunek: sprzeciw musi nastąpić przed dokonaniem skarżonej czynności.
Żona powinna wtedy skierować swój sprzeciw do sprzedawcy telewizora, albo opiekunki. Ale mąż może wówczas zwrócić się do sądu rodzinnego o zezwolenie na dokonanie takiej czynności, mimo sprzeciwu. Taki wniosek musi być uzasadniony. Sąd bowiem rozstrzygając sprawę, kieruje się dobrem rodziny. A więc jeśli mąż udowodni, że telewizor jest potrzebny mu do pracy, albo do edukacji dzieci, albo - w przypadku opiekunki - że żona nie mogłaby bez znacznego uszczerbku dla budżetu domowego sama zajmować się dziećmi, wtedy sąd uchyla sprzeciw współmałżonka.

Rozdzielność majątkowa: można do niej zmusić

Gdzie szukać przepisów

Ustawa o zmianach w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym - Dz.U.2004.162.1691 - uchwalona została 17 lipca 2004 r.; weszła w życie 20 stycznia 2005 r.

Zniesienie współwłasności majątkowej, czyli wprowadzenie rozdzielności majątkowej następuje nie tylko przy okazji rozwodu. Kodeks ustanawia dwie podstawowe możliwości zniesienia współwłasności: umowną - kiedy oboje małżonkowie tak postanowią z sobie tylko znanych przyczyn, lub przymusową. Ta druga może być uzasadniona wieloma względami. Np. gdy mąż prowadzi hulaszczy tryb życia, trwoni majątek osobisty i rodzinny, to żona ma prawo zażądać jednostronnie przymusowego zniesienia współwłasności.
Przymusowe zniesienie współwłasności sądy orzekają także wtedy, gdy jedno z małżonków prowadzi ryzykowną działalność zarobkową, np. grając na giełdzie, uprawiając hazard, odwiedzając kasyna, gdzie jednego dnia można wszystko stracić.
Prawo przewiduje tylko dwa przypadki, kiedy rozdzielność majątkowa dokonuje się z mocy prawa, automatycznie. Pierwszy wtedy, gdy małżonek zostawał decyzją sądu ubezwłasnowolniony, a drugi wtedy, kiedy małżonek prowadzi samodzielną działalność gospodarczą i ogłasza upadłość. Ale w razie uchylenia zarówno ubezwłasnowolnienia jak i upadłości, także z mocy prawa ustaje rozdzielność majątkowa małżonków. Wspólnota majątkowa może być więc zawieszana tylko okresowo.

Rozszerzanie wspólnoty majątkowej

Kodeks zakłada także możliwości rozszerzania wspólnoty majątkowej o dobra, które stanowią tyko majątek osobisty każdego z nich. Bo kiedy np. jeden małżonek kupił przed ślubem mieszkanie, to po zawarciu związku małżeńskiego nie wlicza się go do wspólnoty majątkowej. Wtedy można za obopólną zgodą, rozszerzyć wspólnotę o to mienie. Lecz inaczej jest w przypadku mieszkania otrzymanego przez jednego małżonka w spadku, bo przedmiotów odziedziczonych nie można wliczać do wspólnoty majątkowej. Podobnie jak pieniędzy, które jeden z małżonków uzyska na drodze sądowej, jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.
Lecz nawet jeśli właścicielem mieszkania jest tylko jeden z małżonków, to drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z niego w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten odnosi się nie tylko do korzystania z mieszkania, ale i wszystkich przedmiotów i urządzeń domowych. Małżonek będący właścicielem mieszkania nie może więc zabronić drugiemu korzystania np. z telewizora, pralki czy ekspresu do kawy, nawet jeśli stanowią one jego majątek osobisty.

Trzeba informować o koncie

Zapamiętaj!

1 Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość wniesienia sprzeciwu od dokonania jakiejś czynności przez współmałżonka.
2 Małżonek będący właścicielem mieszkania nie może zabronić drugiemu korzystania np. z telewizora, pralki czy ekspresu do kawy, nawet jeśli stanowią one jego majątek osobisty.
3 Żona ma prawo wiedzieć ile mąż ma na koncie, czy zaciąga kredyty, udziela komuś pożyczek. A mąż musi jej o tym powiedzieć. I odwrotnie.

Kodeks precyzuje co jest dochodem małżonków, wchodzącym do majątku wspólnego. Do tej pory były to wynagrodzenia za pracę każdego z nich oraz dochody z majątku wspólnego, czyli np. czynsz za wynajem lokalu objętego wspólnotą majątkową. Teraz ustawodawcy poszli z duchem czasu i dopisali jeszcze pieniądze zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego.
Ustawodawcy uregulowali prawa małżonków do zarządu majątkiem wspólnym. Chociaż przepisy zakładają, że oboje sprawują ten zarząd na zasadzie wzajemnego zaufania, to jednak wprowadzono obowiązek informowania współmałżonka o stanie majątku wspólnego. Czyli np. żona ma prawo wiedzieć ile mąż ma na koncie, czy zaciąga kredyty, udziela komuś pożyczek. A mąż musi jej o tym powiedzieć. I odwrotnie.
Ustalony został katalog czynności, których zrealizowanie wymaga zgody współmałżonka (dotąd można było je wykonywać samodzielnie w imieniu współmałżonka). Są to m.in.: zbycie lub obciążenie nieruchomości czy darowizna z majątku wspólnego.