Alimenty na dzieci. Ekspertka wyjaśnia

Rodzice zawsze mogą podpisać sądową ugodę w sprawie alimentów. Jeśli jednak nie są w stanie się porozumieć, wówczas to sąd rozstrzyga ich spór i wydaje wyrok. Pamiętajmy, że wysokość alimentów jest zależna od dwóch przesłanek:

* usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego - czyli dziecka;

* zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do płacenia alimentów.

ILE MOŻNA DOSTAĆ

1. Nie ma tabel, kwot ani procentowych ustaleń dotyczących alimentów. Sąd indywidualnie ocenia konkretne okoliczności. Brany jest pod uwagę na przykład wiek dziecka, stan jego zdrowia, zdolności. Im jest starsze, tym wydatki związane z jego utrzymaniem są większe. A zatem inna będzie wysokość alimentów na niemowlaka, a inna na nastolatka. Również dziecko chore, wymagające szczególnej opieki, lekarstw czy też rehabilitacji ma prawo do wyższych alimentów niż to zupełnie zdrowe.

2. Pamiętajmy jednak, że wysokość alimentów zależy również od majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego. Jeśli więc na przykład ojciec ma dobrą sytuację materialną, matka może domagać się od niego wyższych alimentów niż wówczas, gdy ledwie wiąże on koniec z końcem. A co, gdy na przykład pracuje on nielegalnie czy dorywczo i trudno mu udowodnić dochody? Sąd może wówczas wziąć pod uwagę możliwości takiego rodzica . A więc jego wykształcenie, wiek, zawód, stan zdrowia, poziom życia, itp.

ZMIANA KWOTY

Nie ma sztywnej reguły mówiącej, że o zmianę wysokości alimentów można wystąpić raz czy dwa razy w roku. Liczą się okoliczności. Przykładowo upływ czasu, który powoduje wzrost wydatków na dziecko, ujawnienie się jego zdolności artystycznych uzasadnia podwyższenie alimentów. Ale jeżeli osoba zobowiązana do płacenia długotrwale choruje czy zmieni pracę na gorzej płatną, może wnieść sprawę o ich obniżenie!

DO KIEDY TRZEBA PŁACIĆ

Prawo nie określa górnej granicy wieku dziecka uprawnionego do alimentów. Z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że obowiązek taki istnieje do czasu usamodzielnienia się dziecka. Chyba że dochody z jego majątku wystarczają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania.

Zapamiętajmy: samo uzyskanie przez dziecko pełnoletności nie powoduje automatycznie likwidacji obowiązku płacenia alimentów. Przyjmuje się, że dopóki potomek się uczy czy studiuje, ma prawo do pomocy ze strony rodziców.

Warto jednak wiedzieć, że od pewnego już czasu obowiązuje przepis mówiący, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego - jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli potomek nie dokłada starań, by utrzymać się samodzielnie.

IDZIEMY DO SĄDU

* Gdy staramy się o alimenty, to niezależnie od ich wysokości właściwym jest sąd rejonowy - miejsca zamieszkania uprawnionego do alimentów czy też osoby zobowiązanej do ich płacenia.

Przykład: jeśli dziecko mieszka w Nowej Soli, a pozwany rodzic w Zielonej Górze, można wybrać sąd. Ale jeśli i jedna, i druga strona mieszka w Żarach, właściwym będzie tamtejszy sąd. Jeśli ktoś złoży pozew błędnie, zostanie on przesłany do właściwego sądu.

* Inaczej jest jednak, gdy chcemy wystąpić o obniżenie alimentów. W takim przypadku sprawę należy skierować do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego.

ILE TO KOSZTUJE

Osoby wnoszące o zasądzenie alimentów lub ich podwyższenie są zwolnione z kosztów sądowych oraz komorniczych. Nie dotyczy to sprawy o obniżenie świadczenia!

PYTANIA Z ŻYCIA WZIĘTE

Wątpliwości Czytelników związane z alimentami wyjaśnia Maja Obuchowicz, adwokat.

- Czy dziadkowie mogą zostać obciążeni alimentami na wnuka?
- Tak. Normalnie obowiązek alimentacyjny wypełniają rodzice. Jeśli jednak jedno z nich nie jest w stanie go wypełniać albo nie żyje, przechodzi on w całości na drugiego rodzica. Gdy i on nie może tego robić, wchodzi w grę posiłkowy obowiązek dalszego krewnego. W tym przypadku dziadków dziecka.
Pamiętajmy, że w stosunkach pomiędzy rodzicami a dziećmi wyłączona jest przesłanka niedostatku uprawniająca do świadczeń alimentacyjnych. Zatem dochodząc alimentów od matki czy ojca, nie trzeba jej wykazywać. Ale w odniesieniu do zobowiązanych w dalszej kolejności dziadków skuteczność zgłoszonego roszczenia jest uzależniona od stanu niedostatku, w jakim znalazło się dziecko.

- Czy jest kara za niepłacenie alimentów?
- Tak. Uporczywe uchylanie się od wykonania ciążącego na sprawcy, z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego, obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej - a przez to narażenie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych - jest przestępstwem niealimentacji. Zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch. To przestępstwo jest ścigane przez prokuratora na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki społecznej lub podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenie rodzinne albo pieniężne, wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie odbywa się z urzędu.

- Do kiedy istnieje obowiązek alimentacyjny wobec dziecka?
- Obowiązek rodziców kończy się z momentem, w którym dziecko - z reguły po uzyskaniu wykształcenia i przygotowania do określonego zawodu - jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Występować mogą w tym zakresie różnorodne stany faktyczne usprawiedliwiające utrzymanie obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka - pomimo osiągnięcia przez nie pełnoletności. Na przykład gdy zarejestruje się ono w urzędzie pracy i rozpocznie pobieranie zasiłku dla bezrobotnych. Jest to z jego strony przejaw woli samodzielnego utrzymywania się. Czy jest to jednak równoznaczne ze zdolnością do tego? To zależy od okoliczności faktycznych. Nie sposób je wymienić. Można tylko wskazać, że sąd orzekający o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego powinien ocenić realność możliwości otrzymania pracy w okresie przed wygaśnięciem prawa do zasiłku dla bezrobotnych. A także rozważyć, czy kwota zasiłku pozwala na zaspokojenie potrzeb dziecka przynajmniej w takim stopniu, żeby nie pozostawało w niedostatku.
Otrzymywanie przez potomka zasiłku dla bezrobotnych może - w zależności od okoliczności sprawy - być podstawą do uznania, że jest on w stanie utrzymać się samodzielnie. Nie można jednak uchylać się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono samodzielnie się utrzymać, gdyby przerwało studia i podjęło pracę zarobkową.

* Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność brać należy także pod uwagę to, czy wykazują one chęć do dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Jeżeli później znajduje się w niedostatku, jego uprawnienia alimentacyjne w stosunku do rodziców kształtuje artykuł 133 par. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

* Może także się zdarzyć, że dziecko - na skutek kalectwa wrodzonego lub nabytego później albo w związku z niedorozwojem umysłowym - nigdy lub przez długi okres nie będzie w stanie utrzymać się samodzielnie. Wówczas obowiązek alimentacyjny rodziców może trwać bardzo długo.

* Fakt wstąpienia potomka w związek małżeński sam przez się nie uchyla obowiązku alimentacyjnego rodziców. Okoliczność ta wpływa jednak na jego kolejność! Obowiązek współmałżonka wyprzedza obowiązek rodziców.

KIEDY PRZEDAWNIENIE ALIMENTÓW

W jakim czasie można żądać alimentów? - Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat. Alimenty przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb bieżących i dochodzenie ich za okres miniony dopuszczalne jest jedynie w wyjątkowych przypadkach - wyjaśnia Bartosz Bocheński, adwokat. Przedawnia się jedynie roszczenie do otrzymania poszczególnych rat alimentacyjnych za dane miesiące. Można ich zatem żądać za okres sprzed wniesienia powództwa - nie dłuższy niż trzy lata.
Uzyskanie alimentów za okres sprzed wniesienia pozwu uzależnione jest od wykazania, że usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem lub utrzymaniem i wychowaniem nie zostały za ten okres zaspokojone. Albo zostały zaspokojone, ale na przykład dzięki zaciągniętym pożyczkom.

GDZIE SZUKAĆ PRZEPISÓW

O alimentach mówi ustawa z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. nr 9, poz. 59 ze zm.) art. od 128 do 144.

" Art.133. Par.1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Par. 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Par. 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się."

Nieruchomości z Twojego regionu