Co warto wiedzieć o dowodzie osobistym

Kiedyś dowody osobiste były wydawane bezterminowo. To się zmieniło od 2002 roku. Trzeba więc pilnować, aby mieć ważny dokument, bo jest on podstawowym i najważniejszym w naszym życiu. Stwierdza naszą tożsamość i poświadcza obywatelstwo polskie.

DLA KOGO MIEĆ

1. Obywatel polski zamieszkały w Polsce musi posiadać dowód osobisty od ukończenia:

* 18. roku życia; lub

* 15. roku życia - jeżeli pracuje lub nie mieszka razem z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje/nie pozostaje.

2. Na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów dowód osobisty może być wydany osobie, która nie ukończyła 13. roku życia.

TERMINY WAŻNOŚCI

1. Dowód osobisty jest ważny:

* 10 lat od daty wydania - w przypadku osoby dorosłej;

* pięć lat - wydany osobie, która nie ukończyła 18. roku życia.

2. Dowód osobisty osoby, która ukończyła 65 lat może być ważny bezterminowo. Tak się stanie, jeśli złoży ona wniosek o jego wydanie na czas nieoznaczony.

WAŻNE DANE

1. W dowodzie osobistym znajdziesz:

* nazwisko (również rodowe) i imię lub imiona;

* imiona rodziców;

* datę i miejsce urodzenia;

* adres zameldowania na pobyt stały, w razie jego braku - na pobyt czasowy trwający ponad trzy miesiące;

* płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu;

* jedenastocyfrowy numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności - czyli tak zwany PESEL. W numerze PESEL sześć pierwszych cyfr oznacza datę urodzenia (rok, miesiąc, dzień). Kolejne cztery - liczbę porządkową i płeć. Ostatnia cyfra służy komputerowej kontroli poprawności nadanego numeru. Dane w dowodzie osobistym muszą pokrywać się z tymi zawartymi w numerze PESEL;

* nazwę organu wydającego dowód osobisty, datę jego wydania oraz termin ważności (sprawdź, do kiedy aktualny jest Twój dokument, żebyś nie miał problemów w urzędzie, banku czy na poczcie);

* serię i numer dowodu osobistego.

2. Dokument zawiera również zdjęcie twarzy oraz podpis jego posiadacza. W przypadku, gdy właściciel dowodu nie może złożyć podpisu, nie musi być zamieszczony. Z zasady nie ma go w dokumencie wydanym osobie, która nie ukończyła 13. roku życia.

WYMIANA DOKUMENTU

1. Dowód osobisty musimy wymienić w razie:

* zmiany danych w nim zamieszczonych;

* uszkodzenia;

* upływu terminu ważności.

2. Wymiana musi się odbyć w określonym ustawowo terminie. I tak w przypadku:

* zmiany danych - mamy do 14 dni od momentu uzyskania (czyli doręczenia) ostatecznej decyzji administracyjnej, prawomocnego orzeczenia sądu albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska (w przypadku związku zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym - od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa). Dla obywateli polskich przebywających za granicą ten termin wynosi jednak trzy miesiące;

* uszkodzenia dowodu lub zaistnienia okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości - niezwłocznie;

* upływu terminu ważności dowodu - nie później niż na 30 dni przed tym dniem.

Kończy się termin ważności Twojego dowodu osobistego? Nie odkładaj na później złożenia wniosku o nowy. Pamiętaj, że gmina ma na jego wydanie 30 dni. A w szczególnych przypadkach ten termin może być dłuższy, choć również i krótszy.

ZAWIADOM FISKUSA

1. Masz obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o wymianie dowodu osobistego

2. Obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym (w tym również serii i numeru dowodu osobistego w przypadku jego wymiany) spoczywa wyłącznie na podatnikach podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego a także na osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Zgłoszenia takiego dokonuje się bezpośrednio do naczelnika urzędu skarbowego - nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.

GDY STRACIŁEŚ DOWÓD

1. Musisz niezwłocznie zawiadomić o tym najbliższy urząd gminy lub właściwą ze względu na miejsce pobytu polską placówkę konsularną.
Organy te wydają zaświadczenie o utracie dowodu - ważne do czasu wydania nowego oraz powiadamiają o tym urząd, który wydał dokument w celu jego unieważnienia.

2. Potem musisz niezwłocznie wystąpić o wydanie nowego dowodu.

3. A co zrobić, gdy znaleźliśmy dowód osobisty innej osoby? W miarę możliwości trzeba go przekazać albo właścicielowi, albo najbliższemu organowi gminy lub innemu administracji publicznej czy też policji. One oddadzą go do unieważnienia urzędowi, który go wydał.

4. W razie znalezienia własnego dowodu osobistego zgłoszonego jako utracony należy niezwłocznie zwrócić go organowi, który go wydał.

KIEDY UNIEWAŻNIENIE

Dowód osobisty podlega unieważnieniu w dniu:

* upływu terminu jego ważności;

* zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub przekazania przez osobę trzecią;

* utraty obywatelstwa polskiego przez jego posiadacza;

* zgonu jego posiadacza;

* odbioru nowego dowodu osobistego wydanego w miejsce poprzedniego; oraz

* po upływie trzech miesięcy od zmiany danych zamieszczonych w dowodzie, jeśli ktoś nie złoży wniosku o jego wymianę; dla obywateli polskich przebywających za granicą ten termin wynosi cztery miesiące.

KTO WYDAJE

Dowód osobisty wydaje organ gminy (wójt, burmistrz lub prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zameldowania na pobyt stały. W razie jego braku - organ ostatniego miejsca pobytu stałego. Jeżeli nie da się ustalić, kto powinien wydać dowód, to robi to urząd gminy dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
Wniosek o wydanie dowodu osobistego możemy składać za pośrednictwem organu gminy odpowiedniego ze względu na miejsce naszego pobytu czasowego, jeżeli nie możemy tego zrobić we właściwym urzędzie.

POTRZEBNE DOKUMENTY

1. Wniosek na urzędowym formularzu.

2. Dołączamy do niego:

* odpis skrócony aktu urodzenia;

* odpis skrócony aktu małżeństwa - w przypadku osób zamężnych. Do wniosku o ponowne wydanie dowodu osobistego nie załącza się odpisów aktów stanu cywilnego, jeżeli dane zawarte w dowodzie osobistym nie uległy zmianie lub dokumenty te zostały sporządzone w USC w miejscu, w którym ubiegamy się o wydanie dokumentu;

* dwie wyraźne i jednakowe fotografie o wymiarach 35 x 45 mm, odzwierciedlające nasz aktualny wygląd, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, z widocznym lewym uchem. Od tej zasady są wyjątki. Osoba z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może załączyć fotografie przedstawiające ją w okularach z ciemnymi szkłami. Musi wtedy dostarczyć również orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu z powodu wrodzonej lub nabytej wady narządu wzroku. A osoba, która zgodnie z zasadami swojego wyznania nosi nakrycie głowy może w nim być na fotografii. Do wniosku musi wtedy jednak załączyć zaświadczenie o przynależności do wspólnoty wyznaniowej.

ZŁOŻENIE WNIOSKU

1. Z zasady wymaga osobistego stawiennictwa osoby, której dotyczy.

2. Gdy ktoś nie może sam złożyć wniosku o wydanie dowodu osobistego lub osobiście go odebrać w gminy z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej przeszkody, powinien ją o tym zawiadomić. W takiej sytuacji urzędnik odwiedzi tę osobę w miejscu jej pobytu.

3. W imieniu osób, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych wniosek składają rodzice, kurator lub opiekunowie ustanowieni przez sąd.

ILE TO KOSZTUJE

Nic! Wydanie dowodu osobistego jest wolne od opłat. Czyli nie zapłacimy ani za jego wyrobienie po raz pierwszy, ani za wymianę.

MOŻE ZASTĄPIĆ PASZPORT

Dowód uprawnia również do przekraczania granic niektórych państw (członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz innych, które uznają ten dokument za wystarczający). Pełną listę krajów, do których wjedziesz na dowód znajdziesz na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych msz.gov.pl (zakładka "Polak za granicą").

MOGĄ BYĆ KARY

Bez ważnego dowodu osobistego nie tylko uniemożliwiamy sobie załatwienie wielu ważnych spraw czy wyjazd za granicę, ale narażamy się również na kłopoty z prawem. Przepisy mówią, że karze ograniczenia wolności albo grzywny podlega ten, kto:

* uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego;

* zatrzymuje bez podstawy prawnej cudzy dowód osobisty;

* nie zwraca dowodu osobistego w razie utraty obywatelstwa polskiego.

Nieruchomości z Twojego regionu