Twoja emerytura po zmianach. Wyjaśniają ekspertki!

Na pytania naszych Czytelników odpowiadały: Danuta Borsuk-Zawadzka, zastępca dyrektora i Jolanta Olszewska, pracownik oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie.

STAŻ PRACY

- Urodziłem się w 1948 roku. Mam w sumie 19 lat stażu pracy - składkowych i niesładkowych. Obecnie jestem bezrobotny bez prawa do zasiłku. Nie dostanę emerytury na starych zasadach, bo musiałbym mieć co najmniej 25 lat składkowych i nieskładkowych. Czy mogę w takim razie przejść na emeryturę na nowych zasadach?
- Urodzonych do końca 1948 roku nie dotyczy system emerytalny zreformowany. Musi pan dopracować jeden rok, cały składkowy, aby nabyć prawo do emerytury niepełnej.

- W tym roku kończę 60 lat (rocznik 1953), czyli mogłabym przejść na emeryturę. Nie mam jednak przepracowanych 20 lat, ale 16. Od pięciu jestem na rencie. Czy okres jej pobierania ZUS może mi doliczyć do stażu?
- Okresu pobierania renty nie dolicza się do stażu, od którego zależy wysokość emerytury. Jednak skoro pani urodziła się w 1953 roku, to otrzyma pani emeryturę bez względu na staż pracy.

- Urodziłem się po 1 stycznia 1949 roku. Obecnie nie pracuję i nie sądzę, aby ktoś jeszcze mnie zatrudnił. Mój okres składkowy wynosi tylko 19 lat, a nie 25. Czy otrzymam emeryturę, a jeśli tak, to jaką?
- Mężczyźni urodzeni po 31 grudnia 1948 roku nie muszą posiadać stażu 25 lat pracy, aby otrzymać emeryturę. Tyle przepracowanych lat gwarantuje im emeryturę w wysokości minimalnej. Wysokość świadczenia będzie im obliczona od sumy kapitału początkowego i składek podzielonej przez dalsze przewidywane średnie trwanie życia.

- Mąż w latach 80. został oddelegowany ze swojego zakładu na dwa lata do pracy na Śląsk. Czy ten okres delegacji też liczy się do stażu pracy?
- Tak, jeśli jest potwierdzony świadectwem pracy.

EMERYTURA CZĘŚCIOWA

- W maju skończę 61 lat, mam 47 lat pracy. Kiedy mogę przejść na emeryturę?
- Skoro urodził się pan w maju 1952 roku, to pana indywidualny wiek emerytalny wynosi 66 lat i 6 miesięcy.

- Czy będzie mi przysługiwała emerytura częściowa i kiedy mogę z niej skorzystać?
- Mężczyźni mogą przechodzić na emeryturę częściową po ukończeniu 65 lat - pod warunkiem, że mają co najmniej 40 lat stażu ubezpieczeniowego.

- Staż ubezpieczeniowy oznacza tylko lata składkowe czy również nieskładkowe?
- Staż ubezpieczeniowy uwzględnia zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe. Trzeba jednak pamiętać, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe mogą stanowić nie więcej niż jedną trzecią udowodnionych składkowych.

- Ile będzie wynosiła ta emerytura częściowa?
- 50 procent przysługującej emerytury.

- Mąż w czerwcu kończy 60 lat. Czy ma szansę na tę tak zwaną częściówkę?
- W tym roku nie, bo aby ją otrzymać, musi ukończyć 65 lat i do tego mieć 40 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

- Mam 42 lata. Czy w wieku 65 lat będę mógł wystąpić o emeryturę częściową?
- Tak, ale pod warunkiem, że będzie miał pan również 40 stażu ubezpieczeniowego.

- Urodziłam się 12 stycznia 1956 roku. Mam 57 lat i 40 lat stażu pracy. Kiedy będę mogła przejść na emeryturę?
- Gdy ukończy pani 61 lat i 1 miesiąc.

- A jak skończę 60 lat, będę mogła otrzymać emeryturę częściową?
- Pani wcześniej uzyska prawo do emerytury powszechnej. Emeryturę częściową kobiety mogą uzyskać z chwilą kończenia 62 lat i to tylko te, które mają co najmniej 35 lat stażu ubezpieczeniowego.

- Do kiedy muszą pracować kobiety urodzone 24 października 1959 roku?
- Do ukończenia 62 lat i 4 miesięcy.

- A kiedy przysługuje im emerytura częściowa?
- Po ukończeniu 62 lat - ale tylko wtedy, gdy mają 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych.
ŚWIADCZENIE PRZEDEMERYTALNE

- Skończyłem 60 lat, mam 40 lat stażu pracy. Mój zakład chce mnie zwolnić. Nic nie mogę zrobić, bo nie jestem jeszcze w okresie ochronnym. Czy będę mógł przejść na wcześniejszą emeryturę?
- Nie, skoro nie pracował pan w warunkach szczególnych.

- Czyli z ZUS nic mi nie przysługuje?
- Jeśli ma pan tak długi staż pracy, to po pół roku pobierania zasiłku dla bezrobotnych, w ciągu którego nie odmówi pan podjęcia oferowanej pracy, będzie pan mógł wystąpić do ZUS o świadczenie przedemerytalne.

- Mąż nabył prawo do zasiłku przedemerytalnego. Potem ma przejść na emeryturę. Od kiedy ją otrzyma - gdy ukończy 65 lat, czy gdy osiągnie nowy wiek? Urodził się w czerwcu 1953 roku.
- Gdy osiągnie nowy indywidualny wiek emerytalny, który dla niego wynosi 66 lat i 10 miesięcy.

- Ile lat stażu pracy musi mieć kobieta, aby przejść na świadczenie przedemerytalne?
- Jeśli chce przejść na nie bez względu na wiek, musi mieć 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

- Należę do OFE. Czy to nie będzie przeszkodą do uzyskania takiego świadczenia?
- Przynależność do otwartego funduszu emerytalnego w przypadku świadczenia przedemerytalnego nie ma żadnego znaczenia.

- Przez 20 lat prowadziłam własną działalność gospodarczą, ale musiałam z niej zrezygnować. Mam 57 lat i 40 lat stażu pracy. Czy mogę uzyskać świadczenie przedemerytalne?
- Przysługuje tylko wówczas, gdy pracownik zostaje zwolniony z pracy z winy pracodawcy. Pani była sama dla siebie szefem. Aby uzyskać świadczenie przedemerytalne, musiałaby pani ogłosić upadłość firmy i przeprowadzić postępowanie likwidacyjne lub upadłościowe.

- Mąż ma 63 lata (urodził się 24 lutego 1950 roku) i 45 lat stażu pracy. Leczy się, jest po zawale i na świadczeniu rehabilitacyjnym. Obawia się, że nawet jeśli lekarz dopuści go do pracy, to pracodawca i tak go zwolni. Co mu pozostaje? Czy przysługuje mu emerytura wcześniejsza za tak długi okres pracy?
- Nie, długi staż pracy nie jest powodem do uzyskania emerytury wcześniejszej. Musiałby pracować w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Jego wiek emerytalny wynosi 65 lat i 9 miesięcy. Jeśli jednak lekarz medycyny pracy uzna, że jego stan zdrowia nie pozwala podjąć mu zatrudnienia, wtedy będzie mógł złożyć wniosek o rentę.

- A czy będzie mógł wystąpić o świadczenie przedemerytalne?
- Nie, ponieważ pracownik, którego lekarz medycyny pracy nie dopuszcza do pracy, nie zostanie zwolniony z winy pracodawcy. A jest to warunek konieczny, aby nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego.

- Urodziłem się w 1951 roku. Mam 44 lata pracy. Mój zakład pracy chyli się ku upadkowi. Jeśli zostanie zlikwidowany, to czy otrzymam jakieś świadczenie?
- Skoro ma pan tak długi staż pracy, to będzie pan mógł wystąpić o świadczenie przedemerytalne, ale dopiero po sześciu miesiącach pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

- Urodziłem się w 1949 roku. W 2010 roku mój zakład pracy złożył za mnie wniosek o wcześniejszą emeryturę, ponieważ do 1998 roku pracowałem w warunkach szczególnych i miałem odpowiedni staż. ZUS odmówił mi przyznania świadczenia, bo nie złożyłem świadectwa pracy i nadal pracowałem. Co mam zrobić? Boję się zwolnić, bo jak ZUS nie uzna moich warunków szczególnych, to zostanę i bez pracy, i bez emerytury.
- Od 1 stycznia 2013 roku zmieniły się przepisy. Teraz osoby, które chcą przejść na wcześniejszą emeryturę, nie muszą rozwiązywać stosunku pracy. Tak więc może pan jeszcze raz złożyć wniosek.

INNE SPRAWY

- Mąż urodził się w 1953 roku. Czy jego też obowiązują te nowe przepisy emerytalne, czy nie?
- Jak najbardziej obowiązują.

- W kwietniu tego roku kończę 60 lat. Będę miał 40 lat stażu pracy. Czy gdybym zwolnił się z pracy, to mogę liczyć na jakieś świadczenie z ZUS?
- Jeśli się sam pan zwolni z pracy w wieku 60 lat, bez pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, to z zakładu żadnego świadczenia pan nie uzyska.

- Tak długi staż pracy nie daje żadnych uprawnień?
- Nie daje prawa do emerytury. Daje prawo do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, ale nie tym, którzy sami rezygnują z pracy.

- Czyli świadczenie przedemerytalne nie będzie mi się należało?
- Może je pan uzyskać, ale tylko wtedy, jeśli zostanie pan zwolniony z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

- Żona urodziła się w październiku 1957 roku. Kiedy przejdzie na emeryturę i jak będzie ona liczona?
- Wiek emerytalny żony wynosi 61 lat i 8 miesięcy, czyli przejdzie na emeryturę w czerwcu 2019 roku. Będzie ją miała wyliczoną na podstawie składek zgromadzonych na koncie w ZUS i kapitału początkowego podzielonych przez dalsze średnie trwanie życia.

- Jak można rozumieć informacje o wysokości kapitału początkowego, jakie otrzymuję z ZUS? Czy podana w nich wysokość przewidywanej emerytury jest choć trochę przybliżona do tej, którą kiedyś otrzymam?
- Jest to emerytura hipotetyczna obliczona na podstawie zgromadzonego dotychczas na pana koncie kapitału początkowego i składek. Są co roku waloryzowane, więc rosną. Poza tym jeśli pan pracuje, składek na koncie przybywa.

- Urodziłem się w 1954 roku. Od 1980 roku pracuję jako kierowca autobusu. Do końca 1998 roku mam prawie 19 lat pracy w warunkach szczególnych, ale nie mam 25 lat ogólnego stażu. Czy będę mógł przejść na emeryturę pomostową?
- Tak, Jednak przed przejściem na emeryturę pomostową będzie pan musiał rozwiązać stosunek pracy.

- A kiedy będę mógł wystąpić o emeryturę pomostową?
- Gdy ukończy pan 60 lat.

- Czy będę miał doliczony staż do emerytury - miesiąc pracy za każdy przepracowany kwartał?
- Nie, to nie dotyczy osób, które przechodzą na emerytury wcześniejsze ani emerytury pomostowe, a jedynie tych, którzy przechodzą na emeryturę powszechną.

- Mąż ma 56 lat życia i 41 lat pracy. W tym 32 lata w warunkach szkodliwych. Był ślusarzem mechanikiem na kolei. Do końca 1998 roku ma 15 lat w warunkach szkodliwych, a w sumie tylko 22 lata stażu. Czy przysługuje mu wcześniejsza emerytura?
- Nie.

- A pomostowa?
- Też nie, bo zawód wykonywany przez męża nie jest umieszczony obecnie w wykazie zawodów wykonywanych w warunkach szkodliwych.

- Jestem kierowcą autobusu w komunikacji miejskiej. Mam 15 lat pracy w warunkach szkodliwych i 22 lat stażu pracy do końca 1998 roku. A w sumie - 38 lat pracy. Nie otrzymam emerytury wcześniejszej, ale czy mam szansę na pomostówkę?
- Kierowcy autobusów komunikacji miejskiej znaleźli się w wykazach zawodów, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej. Aby się o nią starać, muszą ukończyć 60 lat. Koniecznym warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy, a później - pobierając takie świadczenie - nie można dalej wykonywać zawodu kierowcy autobusu.

PRZELICZENIA

- Jestem na wcześniejszej emeryturze. Po przejściu na nią przepracowałem 30 miesięcy. Chcę wystąpić o przeliczenie emerytury. Kiedy mogę to zrobić, czy z chwilą ukończenia 65 lat? Urodziłem się we wrześniu 1948 roku.
- To w takim razie pana wiek emerytalny wynosi 65 lat i 3 miesiące. W związku z tym w grudniu tego roku będzie pan mógł wystąpić o przyznanie emerytury powszechnej.

- Jestem nauczycielką, która przeszła na wcześniejszą emeryturę, gdy ukończyła 57 lat i od tego czasu nie pracowała. W tym roku kończę 61 lat. Czy będę miała przeliczoną emeryturę?
- Skoro po przejściu na wcześniejszą emeryturę pani nie pracowała, to przeliczenie emerytury wcześniejszej na powszechną nic pani nie da.

- Czyli nie mogę złożyć wniosku?
- Każdy może złożyć wniosek, jednak w pani przypadku to nie ma sensu, bo ZUS nie ma czego doliczyć do pani emerytury.

- Ale ja bym chciała mieć przeliczoną emeryturę według nowej kwoty bazowej.
- W pani przypadku nie jest to możliwe.

- Mam 28 letni staż składkowy i nieskładkowy. Za dwa lata będę mogła przejść na emeryturę. Obawiam się, że będzie bardzo niska. Czy z racji stażu zostanie podwyższona do najniższego gwarantowanego świadczenia?
- Tak

- Jakie warunki trzeba spełnić, aby zasłużyć na najniższą emeryturę gwarantowaną przez państwo?
- Trzeba udowodnić 25 lat składkowych i nieskładkowych

WNIOSKI O EMERYTURĘ

- W tym roku skończyłem 67 lat. Jeszcze pracuję i chcę nadal to robić. Chciałbym również pobierać emeryturę. Czy mogę złożyć o nią wniosek?
- Może pan złożyć wniosek o emeryturę, ale musi pan wcześniej rozwiązać stosunek pracy. Jeśli nie dołączy pan do wniosku o emeryturę świadectwa pracy od ostatniego pracodawcy, ZUS przyzna panu to świadczenie, ale zawiesi jego wypłacanie do czasu rozwiązania przez pana stosunku pracy.

- A czy wystarczy, że zwolnię się z pracy na jeden dzień, złożę wniosek o emeryturę i potem znowu podejmę pracę w tej samej firmie?
- Tak, wystarczy.

- Czy będę mógł zarabiać bez żadnych ograniczeń? Czy w nowej ustawie emerytalnej nic się nie zmieniło i pracujący emeryci, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny nie muszą rozliczać się z ZUS z zarobków?
- Nie, to się nie zmieniło. Emeryci, którzy osiągną powszechny wiek emerytalny nie muszą rozliczać się w ZUS z osiąganych dodatkowych dochodów.

- 26 stycznia skończyłam 60 lat. Dowiedziałam się, że muszę pracować miesiąc dłużej. Kiedy mogę złożyć wniosek o emeryturę?
- Wniosek o emeryturę powszechną można złożyć miesiąc przed ukończeniem wieku emerytalnego.

Oferty pracy z Twojego regionu