Hattusa: Stąd Hetyci rządzili imperium (Zdjęcia)

Do Hattusa (zwanego także Hattusas, lub Hattusza) wchodzimy przez bramę, której strzegą dwa posagi lwów. Ruiny Hattusas ustępują rozmiarami Efezowi, mają także zupełnie inną metrykę. Miasto wybudowali cztery tysiące lat temu Hetyci - wojowniczy lud, który około półtora tysiąca lat przed naszą erą stworzył potężne imperium. - Podbili Babilonię, zagrażali egipskim faraonom. Około tysiąca dwustu lat przed naszą erą imperium zaczęło się chylić ku upadkowi. Ich stolica została wtedy zdobyta przez Ludy Morza - opowiada Iwona, przewodniczka i pilotka polskich wycieczek z biura Itaka, z którą zwiedzamy północną, wschodnią i południową Turcję

Miasto wymienione jest kilka razy w biblii, wielu naukowców wątpiło jednak w jego istnienie. Ruiny odkrył w 1834 r. francuski podróżnik Charles Texier. W 1905 r. niemiecki archeolog Hugo Winckler rozpoczął tutaj badania, które później kontynuowało wielu innych naukowców z całego świata. Ich plonem jest m.in. ponad 1,3 tys. glinianych tabliczek zapisanych pismem klinowym. Pochodzą w królewskiej biblioteki i zawierają np. kodeks karny składający się z około 200 aktów prawnych.

Co wiemy o Hattusa? W XIX i XVIII wieku przed naszą erą istniała tutaj faktoria. Jej mieszkańcy utrzymywali się z handlu z kupiecką kolonią asyryjską w Kanesz. Około 1,7 tys. lat przed Chrystusem zdobył ją król Anitta z obecnego miasta Kussary. Hattusę zrównano z ziemią, ale odbudował ją i otoczył murem król Labarna, który przyjął imię Hattusilis I. Hattusa stała się wtedy stołecznym miastem hetyckiego państwa.

Miasto założono na ściętym wierzchołku łatwego do obrony wzgórza o powierzchni ok. 1,8 km kw. Składało się z dwóch części. Pierwszą stanowiła wewnętrzna cytadela z budynkami administracyjnymi i świątyniami. Drugą częścią było miasto, otoczone murami z co najmniej trzema potężnymi bramami. Prowadziły do nich platformy, chronione zewnętrznymi murami.

Zachodnia brama była ozdobiona reliefem lwa, wschodnia reliefem wojownika, południowa reliefem sfinksa. Na terenie miasta wzniesiono cztery zespoły świątynne. W trakcie badań odnaleziono w Hattusie jedną z najstarszych królewskich bibliotek na Bliskim Wschodzie.

Z ruinami miasta Hattusa sąsiaduje sanktuarium z Yazilikaya ze skalnymi galeriami. Podziwiamy tam płaskorzeźby przedstawiające bogów z charakterystycznymi stożkowatymi nakryciami głów.

W Hattusa warto zwiedzić muzeum. Zobaczymy tam m.in. gliniane tabliczki, broń używaną przez hetyckich wojowników, pieczęcie oraz fotografie ruin i odkrytych w nich eksponatów.

Wykopaliska, muzeum i sanktuarium sąsiadują z miejscowością Bogazkale. Znajdują się około 200 km. na wschód od Ankary - stolicy Turcji. W 1986 r. stanowisko archeologiczne zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.