Czy konkubina dziedziczy po swoim partnerze? Poradnik spadkowy

Osoby żyjące w wolnych związkach mogą swobodnie dysponować swoim majątkiem na wypadek śmierci i sporządzić testament. Mogą w nim zrobić zapis na rzecz swojego partnera/partnerki. Muszą jednak liczyć się z tym, że osoby uprawnione do dziedziczenia ustawowego (a więc np. formalny mąż/żona, dzieci, wnuki, rodzeństwo zmarłego) mogą dochodzić tzw. zachowku. Konkubent zmarłego członka spółdzielni mieszkaniowej ma możliwość roszczenia o przyjęcie w poczet członków spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego.

TAK JAK OSOBY OBCE

Za otrzymany spadek konkubent musi jednak zapłacić podatek na zasadach obowiązujących osoby obce, czyli według najwyższej stawki. Jeśli natomiast zmarły nie zostawił testamentu, jego konkubent nie może dochodzić praw do pozostawionego majątku - konkubenci nie wchodzą bowiem w krąg osób dziedziczących ustawowo.

Jeżeli mieszkanie, w którym wspólnie zamieszkiwali konkubenci stanowiło ich współwłasność, rodzina zmarłego ma prawo do należącej do niego części. Jeśli lokal należał wyłącznie do osoby zmarłej, pozostały przy życiu konkubent może jeszcze przez trzy miesiące od otwarcia spadku (czyli zgonu spadkodawcy) korzystać w dotychczasowym zakresie z mieszkania i urządzeń domowych. Przywilej ten wchodzi jednak w grę tylko wtedy, jeśli zamieszkiwał ze zmarłym w chwili jego śmierci. Prawo to przysługuje konkubentowi nawet wtedy, gdy zmarły rozporządził swoim majątkiem na rzecz innych osób (np. w postaci testamentu) lub zmarł nie pozostawiając testamentu.

ROZWÓD LUB SEPARACJA

Wyraźnie wyłączony z dziedziczenia ustawowego jest małżonek pozostający w oficjalnej, orzeczonej przez sąd separacji (art. 935 k.c.). Uwaga! Małżonek może też być wyłączony z dziedziczenia, jeśli zmarły wystąpił do sądu przeciwko niemu o rozwód lub i to z jego winy, i gdy żądanie to byłoby uzasadnione (art. 940 par. 1 k.c.). Nawet w takiej sytuacji odsunięcie małżonka od spadku nie jest automatyczne. Któryś ze spadkobierców musi wystąpić do sądu z wnioskiem o wyłączenie go z dziedziczenia. Sąd bada wtedy, czy istotnie żądanie rozwodu.

z winy małżonka było uzasadnione. Na wystąpienie z takim wnioskiem spadkobierca ma sześć miesięcy, licząc od dnia, w którym dowiedział się o otwarciu spadku, czyli praktycznie od dnia śmierci spadkodawcy, ale nie więcej niż rok od otwarcia spadku. Dla przykładu, zmarły wystąpił przed śmiercią o rozwód z winy żony. Spadkobierca dowiedział się o śmierci spadkodawcy dopiero po roku. Nie będzie mógł więc wystąpić o wyłączenie żony zmarłego z dziedziczenia, gdyż upłynął już przewidziany na to termin.