Polak potrafi! Zobacz jakie wynalazki wymyślili nasi rodacy

Historią pasjonuje się od lat. Podręczniki zna niemal na pamięć. Jest też dyrektorem III LO w Gorzowie. Jak to jest z wiedzą Polaków o wynalazkach rodaków? Kiepsko. - Po trosze wynika to z programu nauczania. W książkach i na lekcjach największy nacisk kładzie się na dzieje i przemiany polityczne. Choć i tak jest więcej o przemianach cywilizacyjnych niż kiedyś. Ale z wynalazców i odkrywców obecni są tylko Maria Skłodowska-Curie i Ignacy Łukasiewicz - przyznaje.

Mamy się czym chwalić

Tymczasem lista naszych odkrywców i odkryć jest naprawdę imponująca. Faktycznie mamy na niej spinacz do papieru i wycieraczkę samochodową. Wymyślił je znakomity pianista Józef Hofmann, który - jak podaje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - opatentował ponad 70 wynalazków! Oprócz spinaczy i wycieraczek, wymyślił m.in. resory samochodowe. "Hofmann wpadł na pomysł wycieraczek, obserwując jednostajny ruch taktometru - instrumentu używanego przez muzyków do znaczenia tempa" - czytamy na stronie resortu.

Jan Szczepanik, nazywany polskim Edisonem, w 1897 r. (na wiele lat przed premierą telewizji) wynalazł telektroskop, czyli aparat do przedstawiania obrazów na odległość za pomocą prądu. Po naszemu był to prototyp telewizora. Miał też swój udział m.in. w wynalezieniu kolorowej kliszy (na podstawie jego odkryć firma Kodak wyprodukowała filmy do aparatów).

Emigrant z Polski Kazimierz Żegleń wymyślił i opatentował pierwszą kamizelkę kuloodporną. Trudno dziś policzyć, ile istnień tym wynalazkiem uratował... Kamizelka jego pomysłu była nakryciem złożonym z kilku warstw gęsto tkanego jedwabiu. Dodatkowo nasączonego tajemniczą substancją. To wystarczyło, by ubrany w nią człowiek mógł przeżyć strzał z pistoletu. Kula, przebijając kolejne warstwy materiału, wytracała prędkość i nie raniła ciała.

Trudno nie docenić zasług Kazimierza Prószyńskiego. Już w 1985 r. zbudował paleograf, czyli coś w rodzaju kamery i projektora w jednej obudowie. Ministerstwo nauki pisze: "Należy mu się tytuł pioniera telewizji w skali światowej. W 1898 roku zaprezentował urządzenie do tego przeznaczone, które nazwał telefotem. Później pokazał kinofon, mający rozwiązać problem synchronizacji dźwięku i obrazu. Wyjechał do Paryża, który był wówczas głównym ośrodkiem gwałtownie rozwijającego się przemysłu filmowego.

Tam opracował obturator - przesłonę, która zlikwidowała problem migotania światła i drgań obrazu podczas projekcji, maszynę mówiącą, a także skonstruował ręczną kamerę filmową do zdjęć reporterskich. Zastosowany w niej żyroskop niwelował chwianie się obrazu powodowane przemieszczaniem kamery. Prószyński przystosował ją do wykonywania zdjęć lotniczych".

To też jest nasze

Ale to nie koniec naszych wynalazków. Trudno nie wspomnieć o lampie naftowej Łukaszewicza. Dziś, w dobie technologii LED, żarówek i jarzeniówek, łatwo wyśmiać jego wynalazek. Ale 1853 r. było to wielkie odkrycie. A sama lampa naftowa przebojem zdobyła cały świat, bo była tańsza i wydajniejsza od świec. Do dziś niektórzy mają w domach czy na strychach egzemplarze, które na pewno dałyby radę oświetlić niejeden pokój.

Polak wynalazł też... wykrywacz min. Dokonał tego w latach 40. Józef Kosacki. Urządzenie było bezkonkurencyjne. Dokładne i łatwe w użyciu. Tak dobre, że - oczywiście uwzględniając zmiany i ulepszenia - jego nowe modele były stosowane podczas wojny w Zatoce Perskiej na początku lat 90.!
W wojennych warunkach świetnie sprawdził się także wynalazek Rudolfa Gundlacha. Na początku lat 30. skonstruował peryskop odwracalny. Był montowany w wielu modelach popularnych czołgów podczas II wojny światowej.

Polskiego autorstwa jest też tzw. skrzydło delta. - Co?! - zapyta wielu Czytelników. To kształt samolotów ponaddźwiękowych. Patrząc na nie z dołu lub z góry, można zauważyć, że są niemal jednym, wielki trójkątem. Taką budowę przewidywał i proponował Kazimierz Siemienowicz. I to w XVII wieku! Gdy - ujmijmy to z uśmiechem - samolotów zbyt wiele nie było...

Jednym z najbardziej doniosłych wynalazków była tzw. bomba kryptologiczna, czyli automat do łamania zaszyfrowanych depesz niemieckich. To dzięki temu urządzeniu udało się rozłożyć na łopatki słynną Enigmę. Dokonali tego: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Według wielu znawców, w ten sposób skrócili wojnę o kilka lat.

Jest tego dużo więcej

Hwozdyk nie kryje, że chciałby, by młodzi jak najwięcej wiedzieli o polskich wynalazcach i ich odkryciach. - Po pierwsze dlatego, że takimi wiadomościami buduje się tożsamość narodową. A my w tej dziedzinie mamy powody do dumy. I pod drugie, by trochę obalić mit, że postęp szedł zawsze z Zachodu na Wschód. Przecież patrząc na listę naszych polskich dokonań widać, że czasami było odwrotnie - podkreśla.

Adam Dębowski, redaktor naczelny "Młodego Technika", przyznaje: - Dziś wiedza większości ludzi sprowadza się do pamiętania o lampie naftowej, Skłodowskiej-Curie i ewentualnie o złamaniu Enigmy. Szkoda. Inna sprawa, że nasza wynalazczość miała świetne lata dawno temu. Dziś ciężko o rewolucyjne odkrycie. Ale wspominać mamy co.